Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

8 Gegevens EC, gebaseerd op Eurostat
bevolkingsstatistieken en Labour force survey
(LFS). De schatting voor 2010 is voor alle
landen gebaseerd op de waargenomen groei
in de LFS data van 2009Q4 to 2010Q4. Het
totale aantal migranten zal in werkelijkheid
hoger liggen, omdat een deel van de
migratiestromen zich gedeeltelijk of geheel
onttrekt aan registratie, zoals seizoensarbeiders
en illegale werknemers.
9 Europese Commissie (2009).
10 Brücker et al (2009).
11 Kahanec et al (2009).
12 Malta en Cyprus niet meegerekend. CBS
Webmagazine (25 juli 2011).
13 CPB (2011) (Kamerstuk 32 680, nr. 8); CPB
(2004); Nijkamp (2010), Mees (2009); Versantvoort,
Vossen, van der Ende, e.a. (2006),
Holland, Fic, Rincon-Aznar, Stokes en
Paluchowski (2011).
Conform de toetredingsverdragen eindigen de overgangsmaatregelen
voor werknemers uit Roemenië en Bulgarije uiterlijk 1 januari 2014.
Toetreding tot de EU leidde onder meer tot een toename van het aantal
migranten uit de nieuwe lidstaten naar de EU-15. In 2003 waren 1,6
miljoen burgers in de oude lidstaten afkomstig uit de tien Midden- en
Oost-Europese lidstaten, Bulgarije of Roemenië; in 2010 is dat aantal naar
schatting gegroeid tot 5,3 miljoen. 8 De groei van het aantal arbeidsmigranten
uit de nieuwe lidstaten valt samen met een nog grotere toename
van migratiestromen uit niet-Europese landen (18,6 miljoen) en andere
EU-15 lidstaten (7,1 miljoen). In totaal is momenteel acht procent van de
totale bevolking in de oude lidstaten migrant.
Uitgaande van 75 miljoen inwoners in de nieuwe lidstaten, migreerde
circa zeven procent van de burgers uit de nieuwe lidstaten naar de EU-15.
De meeste arbeidsmigranten (met name Polen, Litouwen en Slowaken)
vestigden zich in Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Spanje,
Italië en Duitsland waren de belangrijkste bestemming voor Roemenen.
Hetzelfde gold voor de Bulgaren, aangevuld met Griekenland. In totaal
maken zij 1,4 procent uit van de totale bevolking in de oude lidstaten. Het
aandeel Tsjechen en Slovenen dat is gemigreerd is relatief laag, omdat de
economieën tussen de ontvangende en zendende landen beter te
vergelijken zijn.
De uitbreiding uit 2004 heeft volgens de Europese Commissie vijf
voordelen opgeleverd voor de EU als geheel: de democratie is verder
verankerd, de veiligheid en stabiliteit op het continent zijn vergroot, het
politieke gewicht van de EU is op wereldschaal toegenomen, de levensstandaard
is gestegen en het concurrentievermogen, groei en de
werkgelegenheid nam toe. 9
De toetreding tot de EU leidde, met name voor de nieuwe lidstaten, tot
economische groei, hogere welvaart en afnemende werkloosheid. 10 Op
Europees niveau heeft de immigratie uit de Midden- en Oost-Europese
lidstaten weinig tot geen effect gehad voor de arbeidsmarkten van de
EU-15. 11
Ook Nederland heeft van de toetreding geprofiteerd. De handel met deze
landen en directe investeringen in deze landen is gestegen. Nederland
behoort tot de top van investeerders in deze landen.
Als gevolg van vrij verkeer van werknemers zijn arbeidsmigranten uit de
nieuwe EU-lidstaten naar Nederland gekomen. Waren er in 2007 circa
80 000 Midden- en Oost-Europeanen in Nederland geregistreerd als
inwoner of werknemer, in 2011 zijn dit er circa 200 000. 12 De verwachting
is dat het aantal migranten uit Midden- en Oost-Europa in Nederland in
elk geval op korte termijn nog verder zal toenemen, als eerste met
Bulgaren en Roemenen. Ook mag een toename verwacht worden indien
de EU wordt uitgebreid met landen uit Zuidoost-Europa.
Uit een aantal onderzoeken blijkt dat de komst van de arbeidsmigranten
voor Nederland vooral op de korte termijn leidt tot economische groei. Op
de lange termijn zal deze winst verwaarloosbaar zijn. Het grootste
gedeelte valt toe aan arbeidsmigranten zelf, wat overblijft is voor
werkgevers en kapitaalverschaffers. 13
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 22