Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

34 Hoogteijling (2002)
35 De RNI bevat onder andere gegevens van
mensen die tijdelijk in Nederland wonen of
werken of mensen die in Nederland hebben
gewoond en die nu in het buitenland pensioen
genieten. De RNI treedt naar verwachting in
de loop van 2012 in werking.
36 Verslag openbaar gesprek met Prof. Dr.
Bakker, manager taakgroep Sociaal Economisch
Totaalbeeld CBS, de heer van der Velde,
Gemeente Den Haag en Prof. Dr. Engbersen,
hoogleraar sociologie Erasmus Universiteit,
15 juni 2011.
37 Hoogteijling (2002).
De redenen voor het niet-registreren zijn divers:
– Het hoeft niet wanneer men korter dan vier maanden in Nederland
verwacht te verblijven. 34 In dat geval moet worden teruggevallen op
andere bronnen, zoals de polisadministratie van het Uitvoeringsinstituut
Werknemersverzekeringen (UWV), gegevens Belastingdienst, de
Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) en de Kamer van Koophandel
en in de toekomst de Basisregistratie Personen (BrP): een combinatie
van de GBA en de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). 35
– Er is nauwelijks een prikkel om zich te laten registreren. Migranten zien
er geen voordeel van, omdat ze daardoor bijvoorbeeld gemeentelijke
belastingen moeten gaan betalen en dergelijke. Ook zijn er werkgevers
die er bij de arbeidsmigranten op aandringen zich niet in te schrijven in
de GBA, omdat dan eventuele malafide praktijken van werkgevers
zichtbaar kunnen worden voor de gemeente.
Daarnaast worden migranten die naar Nederland komen niet automatisch
doorverwezen naar de gemeente om zich in te schrijven, zijn zij
vaak niet op de hoogte van het feit dat dit zou moeten en zijn de
sancties op het niet inschrijven nagenoeg nihil. Daarbij zijn de prikkels
voor gemeenten, ondanks de Wet GBA, ook onvoldoende. Zo blijkt uit
gesprekken die de commissie heeft gevoerd dat er gemeenten zijn die
de migranten niet willen inschrijven. Gemeenten ontvangen toeristenbelasting
wat financiële voordelen oplevert. Zij hoeven verder niets en
willen niet drie uur per persoon besteden aan inschrijving in de GBA.
– Inschrijvingen en uitschrijving in de GBA is omslachtig. De heer van de
Velde gaf tijdens de openbare gesprekken aan dat de procedure voor
inschrijving vrij omslachtig is en met zeer veel formaliteiten omgeven
voor zowel de migrant als de gemeente zelf. Zo moet een migrant veel
bewijsstukken overhandigen en lopen gemeenten tegen het feit aan
dat vanwege de vastgelegde stappen in de Wet GBA het veertien
weken duurt voordat zij iemand daadwerkelijk uit de GBA kunnen
schrijven. Daarnaast stuiten zij op juridische problemen wanneer zij
migranten die onterecht staan ingeschreven op een woonadres willen
uitschrijven die niet in de GBA thuishoren:
De heer Van der Velde: «Een van die stappen is dat wij de burger in kennis
moeten stellen van ons voornemen hem of haar uit te schrijven uit de
GBA. Als het pand op het adres waarop de betrokkene staat ingeschreven,
letterlijk is afgebroken, moeten wij een brief sturen naar het adres van dat
afgebroken pand. Doen wij dat niet, dan maakt de Raad van State gehakt
van ons. Ik denk dat dit een mooi voorbeeld is.» 36
– Het kan niet op basis van wettelijke gronden. Het gaat dan om de
illegale vreemdelingen, die zich vanwege het ontbreken van een
geldige verblijfstitel niet kunnen inschrijven in de GBA. Daarnaast zijn
er enkele specifieke categorieën personen – zoals buitenlandse
diplomaten en NAVO-militairen en hun gezinsleden – die op wettelijke
gronden niet in de GBA worden ingeschreven. 37
Doordat een deel van de migratiestromen zich onttrekt aan registratie is
het onduidelijk om welke aantallen het precies gaat en waar zij zich
precies bevinden. Dit inzicht is van belang, bijvoorbeeld om effectief
beleid te kunnen maken en voeren op het gebied van huisvesting en
handhaving. Als een gemeente zicht heeft op een wijk waar migranten
zich concentreren, kan beleid daar op inspelen om zo mogelijke
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 34