Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

plaatsing naar het buitenland of de verdergaande inzet en ontwikkeling
van technologie.
Op de korte termijn (2013–2016) zal sprake zijn van een lichte groei van
het aantal banen en een kleine, structurele, toename van het arbeidsaanbod.
Vraag naar en aanbod van arbeid lijken op korte termijn met
elkaar in evenwicht. Op de lange termijn wordt een grote afname
verwacht van het structurele arbeidsaanbod als gevolg van demografische
ontwikkelingen. Volgens het CBS daalt de potentiële beroepsbevolking
van 20- tot 65-jarigen tot 2 040 met 800 000 mensen.
Dit tekort is per regio en sector verschillend. In bepaalde sectoren zoals de
gezondheidszorg, de zakelijke dienstverlening (met name uitzendbranche),
onderwijs en in mindere mate ook in transport en handel zullen er meer
banen ontstaan. Zo zullen in de zorgsector als gevolg van de groeiende
zorgvraag in 2 030 tussen 540 000 en 750 000 extra banen nodig zijn ten
opzichte van 2007. Er zal een krimp komen in de agrarische sector, maak-
industrie en bij de overheid.
Het UWV verwacht dat vooral Flevoland en Zuid- Gelderland een toename
van de werkgelegenheid zullen laten zien. Regio’s die te maken zullen
krijgen met een afnemend aantal banen zijn het Rivierenland, de
Achterhoek en Zuid- Limburg.
Het is nog onduidelijk of deze afname van het arbeidsaanbod op de lange
termijn daadwerkelijk zal leiden tot krapte op de arbeidsmarkt en een
eventuele extra vraag naar arbeidsmigranten omdat ook andere factoren
een rol spelen. Participatie van uitkeringsgerechtigden, vrouwen en
ouderen, groei van de productiviteit (bijvoorbeeld door technologische
ontwikkelingen), economische ontwikkelingen, mogelijk bedrijfsverplaatsing
naar het buitenland, de aansluiting tussen vraag en aanbod, e.d.
Tot dusver heeft de activering van het huidige arbeidspotentieel in
Nederland tot weinig resultaat geleid. Het stelsel van sociale zekerheid
moet uitnodigen tot (hernieuwde) deelname aan de arbeidsmarkt.
Re-integratie blijkt echter, vooral in combinatie met seizoenswerk, tot nu
toe weinig succesvol. Lokale uitvoerders zijn van mening dat WWB-
uitkeringsgerechtigden vaak niet in staat zijn om de overgang van
uitkeringssituatie naar voltijd werken in één keer te maken. Behalve de
afstand tot de arbeidsmarkt speelt ook motivatie een belangrijke rol. Zo
zijn er onvoldoende prikkels voor werkzoekenden en zij willen het werk
vanwege de aard en de tijdelijkheid vaak niet doen. Bij werkgevers
ontbreekt soms de wil of de motivatie hen aan te nemen
1.5 In hoeverre heeft recente arbeidsmigratie geleid tot
problemen op de arbeidsmarkt en op het gebied van sociale
zekerheid? Welke instrumenten zijn ingezet om deze problemen
te voorkomen en tegen te gaan en wat is het effect van de inzet
van deze instrumenten? Welke lessen kunnen hieruit worden
getrokken?
Op macroniveau is er nauwelijks of geen verdringing, op lokaal en
sectoraal niveau doen zich wel degelijk problemen voor. Dit wordt
versterkt door constructies van detacheringen en schijnzelfstandigheid.
Het principe van gelijk loon voor gelijk werk kan bij detacheringen niet
altijd worden afgedwongen.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 13