Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

163 Verslag openbaar gesprek met de heer
Hazeu, AEDES, Wonen Limburg, 17 juni 2011.
164 Verslag openbaar gesprek met mevrouw
Swinkels, Projectleider Westland Interventieteam,
16 juni 2011.
gaven. Er ontstonden onwenselijke situaties in sommige wijken en op
recreatieterreinen. Er waren werkgevers die de verantwoordelijkheid niet
op zich wilden of konden nemen. Daar waar de werkgever zelf wel het
initiatief nam om woonplekken te creëren, ontstond vaak een te sterke
afhankelijkheid van de werknemer aan de werkgever door de koppeling
tussen wonen en werk.
De heer Hazeu:«Ik wijs erop dat twee jaar geleden – dat lijkt lang geleden,
maar het is natuurlijk nog vrij recent – het probleem nog niet werd erkend;
ook bestuurlijk bij de lokale overheden niet. Het was er niet, of wij zagen
het niet en deden alsof het er niet was. Gelukkig is die kleuring fors aan
het omslaan de laatste maanden.» 163
Koppeling van wonen en werk maakt de arbeidsmigrant kwetsbaar
Doordat werkgevers zelf de huisvesting van arbeidsmigranten zijn gaan
verzorgen, is de werknemer afhankelijker geworden van de werkgever. Dit
leidde in een aantal gevallen tot misstanden. De werknemer verliest,
wanneer hij zijn werk verliest, ook zijn woonplek. Dit leidt tot een toename
van het aantal daklozen. Een ander aspect is dat de huursom direct wordt
verrekend met het salaris. Hier wordt door malafide werkgevers/
uitzendbureaus misbruik van gemaakt door te werken met hoge huren en
boetes, die de inkomsten van de arbeidsmigrant ernstig aantasten.
Bonafide uitzendorganisaties zijn overigens geen voorstander van de
instandhouding van de relatie tussen baan en bed. Volgens de ABU
(Algemene Bond Uitzendondernemingen) is de werknemer beter in staat
zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen over wonen, werken en leven
als deze relatie wordt verbroken.
Een bijzondere vorm van deze koppeling is het wonen op het erf van de
opdrachtgever. Hoewel sommige gemeenten positieve ervaringen hebben
met deze woonvorm zijn bij controles schrijnende situaties aan het licht
gekomen, waarbij grote aantallen arbeidsmigranten onder erbarmelijke
omstandigheden woonden. Het Westland Interventieteam komt deze
situaties regelmatig tegen. Soms is de gemeente op de hoogte van de
situatie, maar wordt deze gedoogd omdat er geen andere oplossing is. 164
Gemeenten ondervinden problemen van onvoldoende registratie
Gemeenten hebben onvoldoende zicht op het exacte aantal arbeidsmigranten
dat binnen hun grenzen verblijft. Het gebrek aan betrouwbare
cijfers heeft voor een gemeente gevolgen omdat overbewoonde panden
niet of moeilijk zijn op te sporen. Bij calamiteiten zal de brandweer of
politie geen zicht hebben op het mogelijk nog aanwezig zijn van bewoners
in een pand of zullen zij moeite hebben met identificatie. Bovendien heeft
het nadelige gevolgen voor de financiering die gemeenten van het Rijk
ontvangen.
Gemeenten in gebieden waar veel werk beschikbaar is voor arbeidsmigranten,
hebben een onevenredige toestroom
Sommige gemeenten krijgen te maken met een toestroom van arbeidsmigranten
die niet in de gemeente werkzaam zijn. Voorbeelden hiervan zijn
Den Haag, Rotterdam en Zundert. Daar waar de economische en
maatschappelijke noodzaak van arbeidsmigranten wordt gevoeld, zijn al
wel initiatieven genomen om te komen tot regionale samenwerking. Daar
waar deze noodzaak niet door alle betrokkenen (werkgevers, woningcorporaties,
omringende gemeenten, provincie) wordt gevoeld hebben
gemeenten moeite om een regierol te nemen. De regionale samenwerking
komt moeizaam op gang.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 74