Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

235 Kaczmarczyk en Okólski (2008).
herkomst geen werk op hun niveau kunnen krijgen is er geen sprake van
een «brain drain» maar van een «brain overflow».
Kaczmarczyk en Okólski concluderen dat er mogelijk een groot deel van
de arbeidsmigratie leidt tot een «brain overflow» in plaats van «brain
drain», vanwege de beperkte arbeidskansen voor hoger opgeleiden in het
thuisland. 235
Uit de tijdens het werkbezoek gevoerde gesprekken met de Bulgaarse en
Roemeense regeringen blijkt dat de uittocht van hoogopgeleid en
gekwalificeerd personeel een zorgpunt is. Het beleid van beide regeringen
is er op gericht om alle burgers in het land te houden en aan het werk te
krijgen, maar het ontbreekt aan middelen om de salarissen voor gewilde
werknemers te verhogen. Ingenieurs, IT-personeel, artsen en medisch
verzorgers vertrekken daarom vaak naar het buitenland. Roemenië heeft
vorig jaar de overheidssalarissen zelfs moeten verlagen.
Doordat hoog opgeleiden het land verlaten hebben Bulgarije en Roemenië
te kampen met het moeilijk vervullen van vacatures in de sector van hoog
opgeleiden. In Roemenië heeft veel hooggekwalificeerd personeel het
land verlaten zoals IT-specialisten (Verenigde Staten) en artsen (Frankrijk).
«In een ziekenhuis in Straatsburg wordt meer Roemeens gesproken dan
Frans» aldus een van de gesprekspartners in Roemenië. Om de leeggevallen
plaatsen in de gezondheidszorg op te vullen worden Moldaven en
Oekraïners aangetrokken.
Ook vertegenwoordigers van Nederlandse bedrijven in Roemenië en
Bulgarije gaven aan dat het moeilijk is om gekwalificeerd personeel te
vinden. Bovendien hebben ze te maken met hooggekwalificeerde
werknemers die, al dan niet gerekruteerd door buitenlandse bedrijven, het
land verlieten.
De onderzoeksinstelling Alpha Research uit Sofia vindt de gevolgen van
arbeidsmigratie nadelig, maar ziet het wegtrekken van de hoger
opgeleide, meestal jonge werknemers niet als ontwrichtend voor de
maatschappij.
Door verschillende gesprekspartners is aangeven dat de landen ook
positieve gevolgen van de migratie ondervinden. Migranten sturen geld
naar huis, de zogenaamde remittance. Dit geld wordt vooral besteed aan
gezondheidszorg, onderwijs en vastgoed. Een ander voordeel is dat de
arbeidsmigranten ervaring hebben opgedaan met een professionele
werkaanpak en/of ondernemerschap in het buitenland. Zij kunnen met
deze kennis een eigen bedrijf opzetten in het eigen land.
Andere gevolgen arbeidsmigratie: gezinssituatie geeft aanleiding tot
zorgen
Tijdens het werkbezoek aan Bulgarije en Roemenië is aandacht besteed
aan de positie van kinderen van arbeidsmigranten. Bij het vertrek van de
ouders naar andere EU-lidstaten komt het in een aantal gevallen voor dat
de kinderen worden opgevangen door familie in het land van herkomst.
Wanneer de familie niet (meer) voor deze kinderen kan zorgen komen zij
in een kindertehuis. In Brasov, Roemenië, een stad met 600 000 inwoners
was sprake van 1 000 kinderen die in een kindertehuis zijn opgenomen als
gevolg van het wegtrekken van de ouders. Op lokaal niveau tracht men
hier iets aan te doen, maar het land heeft zoveel problemen op te lossen,
dat het niet de hoogste prioriteit heeft. In Bulgarije tracht men met
programma’s die onder andere worden gefinancierd door het Europees
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 94