Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

85 Verslag openbaar gesprek met de heer
Verdellen, algemeen directeur Prime Champ,
15 juni 2011.
86 Frouw, Ruig, de en Grijpstra (2010).
arbeidsmigratie is klein. Een verdubbeling van het aantal langdurige
arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa levert een 0,2 procent lager
loon op voor Nederlandse werknemers. Arbeidsmigratie uit Midden- en
Oost-Europa heeft een verschillend effect op de verschillende loonklassen.
Effecten zijn het grootst in de laagste loonklasse en afwezig in de hoogste
loonklasse. Per saldo zullen de inkomensverschillen van Nederlandse
werknemers iets toenemen als gevolg van arbeidsmigratie uit Midden- en
Oost-Europa. SEO noemt de effecten «verwaarloosbaar klein»: bij een
verdubbeling van het aandeel langdurige arbeidsmigranten uit Midden-
en Oost-Europa daalt het gemiddelde loon in de laagste inkomensklasse
met 0,3 procent.
4.3 Kostenvoordelen kunnen aanzienlijk zijn
Naast een effect op de werkgelegenheid heeft migratie ook een effect op
de kosten van arbeid.
Zo werken Poolse arbeidskrachten vaker conform uitzend-cao dan
conform de vaak gunstiger maar duurdere cao van de betreffende sector.
Voor de Pool die werkt via een Pools uitzendbureau, is verder van belang
dat, conform de zogenoemde 183-dagenregeling, de belasting van een
Pool die minder dan 183 dagen in Nederland verblijft in Polen voldaan kan
worden. Bij detachering van werknemers kunnen er kostenvoordelen
ontstaan in de sfeer van loonkosten, belasting en premies. Dit kan doordat
in het geval van detachering de Poolse arbeidskracht blijft vallen onder de
sociale zekerheidswetgeving van de lidstaat van waaruit de uitzending
plaatsvindt. Dit geldt ook voor Polen die in dienst zijn bij een Pools bedrijf
dat een dienst uitvoert in Nederland. Bij constructies die geheel of
gedeeltelijk vallen onder de werkingssfeer van het vrij verkeer van
diensten, ontstaan kostenvoordelen voor Poolse arbeidskrachten. Ook
zelfstandigen die in Polen gevestigd zijn, betalen lagere afdrachten dan
Nederlandse werknemers. De kostenvoordelen kunnen voor Polen een
prikkel zijn om als zzp’er te werken of via een andere constructie.
Naast deze harde kostenposten hebben ook andere factoren invloed op de
mogelijke kostenvoordelen van arbeidsmigranten uit Midden- en
Oost-Europa. Genoemd worden arbeidsethos, productiviteit, beschikbaarheid
en motivatie. Met name daar waar scherp geconcurreerd wordt
op prijs zijn Poolse arbeidskrachten gewild.
De heer Verdellen: «Ongeveer 45 procent van de kostprijs van
champignons bestaat uit arbeidskosten. Wanneer die met 10 procent
omhoog gaan, hebben wij een minimale marge; ik wil niet direct een
nulmarge zeggen. Ik zal dan heel goed moeten nadenken waar ik mijn
productie zal voortzetten.» 85
4.4 Malafide uitzendbureaus zijn groot probleem
In hoofdstuk 3 staat beschreven hoe uitzendbureaus een motiverende
factor kunnen zijn voor migranten om voor Nederland te kiezen. De
mogelijkheden die uitzendbureaus bieden maken het de migrant
gemakkelijk om naar Nederland te komen. Het afgelopen decennium heeft
er een verschuiving plaatsgevonden van illegale tewerkstelling naar
malafide uitzendbureaus waardoor veel verloningsfraude wordt
gepleegd. 86
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 51