Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

127 Kamerstuk 29 861, nr. 1.
loon voor mag inhouden.
De heer Grijpstra: «Als men een tewerkstellingsvergunning heeft, is dat
mooi, maar dan zit men wel vast aan één werkgever. Dat geeft de
werkgever de ruimte om iemand onder druk te zetten om bepaalde kosten
in rekening te brengen [...] Bij de vakbond zijn er gevallen bekend van
mensen die duidelijk te horen kregen dat zij alleen bij die ene werkgever
konden werken en daarom maar akkoord moesten gaan met slechte
arbeidsvoorwaarden.» 127
Er zijn werkgevers die zijn vrijgesteld om een tewerkstellingsvergunning
voor een werknemer aan te vragen. Bijvoorbeeld voor de kennismigranten.
Het aantal kennismigranten dat jaarlijks naar Nederland komt, is
sinds de invoering in 2004 van de regeling snel gestegen. Alleen het
crisisjaar 2009 liet een tijdelijke daling zien (zie tabel).
Tabel 9: Aantal kennismigranten en aantal verblijfsvergunningen 2008–2010
2008 2009 2010
Aanbod 8 700 6 620 7 100
Aantal ingewilligde vergunningen 7 920 6 140 6 570
Bron: Kamerstuk 32 144, nr. 5.
Een andere groep die is vrijgesteld van een tewerkstellingsvergunning zijn
zzp’ers. Deze groep is eerder besproken bij verdringing.
De tewerkstellingsvergunning lijkt één van de weinige instrumenten om
het aantal arbeidsmigranten te beïnvloeden. Het is echter onzeker of de
afgifte van tewerkstellingsvergunningen het aantal arbeidsmigranten
daadwerkelijk beïnvloedt. Tewerkstellingsvergunningen zijn wel van
belang voor het zicht op (het aantal) arbeidsmigranten. Tewerkstellingsvergunningen
hebben mogelijk ook negatieve effecten. Zo is een
arbeidsmigrant met tewerkstellingsvergunning sterk afhankelijk van de
werkgever die de tewerkstellingsvergunning heeft aangevraagd en is
daardoor extra vatbaar voor uitbuiting. Ook zijn er aanwijzingen dat door
de arbeidsmarkttoets in het kader van de tewerkstellingsvergunning het
aantal schijnzelfstandigen onder Bulgaren en Roemenen is toegenomen.
4.9 Beroep op sociale zekerheid van arbeidsmigranten uit Midden-
en Oost-Europa is over het algemeen klein. Er lijkt een stijging
waarneembaar, maar het is nog te vroeg om voorspellingen te
doen voor de lange termijn.
Beperkt gebruik van werkloosheidswet van arbeidsmigranten uit
Oost-Europa in vergelijking met Nederlanders, maar stijgt de laatste jaren
wel
Een arbeidsmigrant uit Midden- en Oost-Europa kan een beroep doen op
de werkloosheidsuitkering als hij rechtmatig in Nederland verblijft, op
grond van hier verrichte werkzaamheden verzekerd is geweest en aan de
«referte-eis» (of: 26 weken eis) van de Werkloosheidswet (WW) voldoet.
De referte-eis houdt in dat de werknemer in de 36 weken voorafgaande
aan de werkloosheid ten minste 26 weken moet hebben gewerkt. Voor de
referte-eis kunnen, op grond van de samenstellingsbepalingen, ook
tijdvakken van arbeid of verzekering in het land van herkomst worden
meegenomen. 127 Op grond van Verordening (EEG) 1408/71 kan een
migrant dus al na een korte periode werken in Nederland een beroep
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 60