Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

93 NEN: Nederlandse Norm.
94 Kamerstuk 29 407, nr. 97.
95 Bondt, de en Grijpstra (2008).
96 Verslag openbaar gesprek met de heer
Grijpstra, Manager Werk en Inkomen Research
voor Beleid, 16 juni 2011.
97 Frouw, Ruig, de en Grijpstra (2010).
Om fraude en illegaliteit tegen te gaan is de uitzendbranche, door middel
van zelfregulering, in mei 2006 gekomen met een NEN-certificering. 93
Daartoe worden in de NEN onder andere eisen gesteld met betrekking tot
de afdracht van loonbelasting, sociale premies en het gerechtigd zijn tot
het verrichten van arbeid in Nederland. Een gecertificeerd uitzendbureau
wordt periodiek gecontroleerd op de juiste en tijdige afdracht van loon- en
omzetbelasting en sociale verzekeringspremies, de naleving van de regels
aangaande tewerkstelling van arbeidsmigranten en het betalen van het
minimumloon. Daarnaast zijn per 1 januari 2010 de inlener en het
uitzendbureau beide hoofdelijk aansprakelijk voor het betalen van het
minimumloon en minimumvakantiebijslag, tenzij de inlener gebruik maakt
van een gecertificeerd uitzendbureau. 94
Een NEN-certificering geeft echter geen zekerheid dat de verloning
vlekkeloos verloopt, maar enkel dat de administratie op orde is. Zo zijn er
uitzendbureaus en andere werkgevers die op papier het wettelijk
minimumloon betalen, terwijl tussen werkgever en werknemer de
afspraak is gemaakt dat de werknemer meer uren werkt dan op het
loonstrookje staat. In het onderzoek van Research voor Beleid dat zich
richt op de bestrijding van malafide bemiddelaars wordt geconstateerd
dat de activiteiten van de Arbeidsinspectie tegen malafide praktijken,
gerelateerd aan het geschatte aantal malafide bemiddelaars, maar een
gering gedeelte van het totaal aantal bemiddelaars bestrijken. 95
De heer Grijpstra: «Dan is er nog het punt dat men bij een aantal sectoren
de controle vanuit de inleners minder goed aanpakt dan bij andere
sectoren. Men eist bijvoorbeeld wel dat er uitzendbureaus worden ingezet
met een bepaald certificaat, maar men controleert niet of die uitzendbureaus
inderdaad werken volgens het certificaat. Als zo’n uitzendbureau
dan toch onder de cao betaalt, wordt dat door de handhaving niet
opgemerkt.» 96
De Arbeidsinspectie is bevoegd te controleren op het wettelijk
minimumloon (WML), maar niet op andere inhoudingen op het loon. Dit
wordt door private partijen gedaan, zoals de SNCU. De uitzendbranche
heeft de SNCU opgericht om de naleving van de cao-afspraken te
bevorderen en te handhaven. De SNCU controleert bedrijven naar
aanleiding van signalen vanuit de branche of uit eigen onderzoek, en legt,
waar nodig, schadevergoeding op. Ook publiceert de SNCU de namen van
uitzendbureaus waartegen een zaak is gevoerd. Door voorlichting onder
werknemers en werkgevers is de SNCU inmiddels breed bekend binnen
de branche. Ondanks de intensivering van controles blijkt uit het
onderzoek van Research voor Beleid uit 2010 dat de perceptie van de
pakkans onder bedrijven toeneemt, maar nog niet hoog genoeg is om
bemiddelaars ervan af te houden de grenzen op te zoeken of te
overschrijden. 97
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft onlangs
een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd, waarin het kabinet met
een registratieplicht malafide uitzendbureaus en uitbuiting van
werknemers wil aanpakken. Uitzendbureaus moeten vanaf 1 januari 2012
verplicht ingeschreven staan in het Handelsregister. Als blijkt dat een
uitzendbureau actief is in Nederland en niet staat geregistreerd dan wordt
zowel het uitzendbureau als de inlener beboet voor € 12 000,- per
werknemer, bij herhaling € 24 000,- per werknemer en bij een derde
overtreding € 36 000,- per werknemer.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 53