nowa ukraina

Recommendations

Info

Ihor Paśko Centrum Nauk Humanistycznych Narodowej Akademii Nauk, Donieck Ukraina — walka o władzę czy zderzenie cywilizacji? W artykule poddano analizie wzajemne relacje systemu władzy politycznej i grup opozycyjnych we współczesnej Ukrainie. Autor wskazał na zjawiska pozytywne, które w ostatnim dziesięcioleciu wpłynęły na rozwój państwowości ukraińskiej, i jednocześnie przedstawił niektóre kontrowersyjne zachowania występujące w procesie kształtowania się nowoczesnego etosu ukraińskiego i społeczeństwa obywatelskiego. Władza i opozycja Tam, gdzie jest władza, tam musi istnieć także opozycja. Ponadto opozycja jest atrybutem władzy. Jest to elementarne prawo społeczne i imperatyw życia politycznego. Zważywszy na fakt, że władza jest pierwotną substancją polityczną, właśnie ona wyznacza miejsce opozycji. W zależności od reżimu politycznego opozycja ma swoje miejsce w biurach partii politycznych i szykownych salach parlamentarnych albo w więzieniach, szpitalach psychiatrycznych lub na emigracji. Miejsce opozycji w spektrum politycznym państwa jest zatem najlepszym wskaźnikiem demokratyzacji społeczeństwa. Drogę z więzienia do parlamentu pokonuje nie tylko opozycja, ale także władza państwowa, z tą różnicą, że droga biegnie od totalitaryzmu do demokracji. Każda władza, niezależnie od tego, czy jest ona demokratyczna, czy totalitarna, nie lubi opozycji. Opozycja, jak się władzy zdaje, ciągle przeszkadza jej wydajnie pracować. Oprócz tego opozycja najczęściej cierpi na ekstremizm, brak rów<strong>nowa</strong>gi, kultury politycznej i opa<strong>nowa</strong>nia. Jednak, jak niewygodne by to nie było dla władzy, opozycja zawsze jest jej zwierciadłem, chociaż nie zawsze lustrem weneckim (fenickim). Chodzi nie tylko o to, że w społeczeństwie totalitarnym nie może być mowy o demokratycznej opozycji, ale także o to, że samej władzy brakuje kultury politycznej i zasad moralności ogólnoludzkiej. Realna opozycja może trochę przewyższać władzę lub nie, może być bardziej moralna lub amoralna, ale w ostatecznym rozrachunku są one siebie warte. Chodzi jednak również o coś innego — konieczność 1–2/2009 XXXXXXXXXPOLITOLOGIA 113
114 Ihor Paśko istnienia opozycji uzasadnia się jej obywatelsko-społeczną, można by rzec, funkcją „sanitarno-higieniczną”. Strategia polityczna jakiejkolwiek władzy nie jest pozbawiona określonych wad, każda jej personifikacja ma tendencje do nadmiernej żądzy sławy i pokusy utożsamienia własnych indywidualnych interesów ze społecznymi, narodowymi i ogólnopaństwowymi. W ogóle nad wszystkim ciąży entropia społeczna, nad władzą także. Historia powołała opozycję właśnie do tego, aby ciągle odzwierciedlać owe negatywne zjawiska. To, co w odruchu samozachowawczym władza rzetelnie ukrywa, opozycja gorliwie ujawnia. Opozycja nie tylko stawia diagnozę i pisze historię choroby władzy, ale także proponuje, a niekiedy i wymaga odpowiedniego leczenia. Władza oczywiście nie jest w stanie tego zaakceptować: jej zawsze wydaje się, że diagnoza była źle postawiona, a recepta jest niewłaściwa i nie do przyjęcia. Opozycja to zjawisko społeczne, tak samo jak demokracja, ale jeżeli uznajemy demokrację, musimy uznawać także opozycję. Ponadto właśnie opozycja uważana jest za najlepszego diagnostyka i kontrolera władzy. Władza w podejmowaniu swych decyzji pozostaje nieograniczona — może brać pod uwagę „imperatywy lecznicze” opozycji lub nie. Także opozycja ma prawo nie dopuścić do tego, aby władza lekceważyła obowiązujące prawodawstwo i gwałciła zasadnicze normy moralne społeczeństwa. Nie tylko opozycja jest zwierciadłem władzy, ale także władza jest zwierciadłem opozycji. Oglądając swe odbicie w opinii opozycji, władza otrzymuje bezcenną informację, która pozwala jej korygować kierunek polityki, uzdrawiać własny status moralno-prawny, profesjonalny itp. Jeśli mówimy o społeczeństwie demokratycznym, to władza i opozycja tworzą tu jedność przeciwności, w której jedna nie może istnieć bez drugiej; gdzie tworzą się one i zwalczają nawzajem i dlatego właśnie zdane są na ciągły dialog w ściśle sprecyzowanym polu konstytucyjnym z określonymi prawami i obowiązkami każdej ze stron. Wyższą formą przeciwdziałania oraz walki władzy i opozycji są wybory władzy. W tym wypadku władza otrzymuje status oskarżonego, a opozycja — status oskarżyciela, prokuratora. Arbitrem w tym procesie politycznym staje się elektorat. Jeżeli obie strony otrzymają zarówno równe szanse obrony, jak i oskarżenia, będą obracać się w granicach ustalonych prawnych i moralnych zasad, to „wyrok” wydany przez wyborców będzie apoteozą sprawiedliwości. Bardziej sprawiedliwej formuły rozwiązania kwestii dotyczącej tego, kto ma rację w tej polemice, historia do tej pory nie wypracowała. Zwróćmy uwagę, że cywilizowany dialog między opozycją i władzą możliwy jest w sytuacji, gdy sami dyskutanci są ludźmi cywilizowanymi. Dlatego, podkreślmy, że właśnie substancjonalność władzy nakłada na nią obowiązek tworzenia kultury politycznej i rozbudowy pola prawnego do dialogu politycznego. Demokratyczna władza zmuszona jest do ciągłej współpracy z opozycją. Powinna podnosić ją do swego poziomu i ponosić odpowiedzialność za jej obywatelskie oblicze. W przeciwnym wypadku, wcześniej czy później, dojdzie do kryzysu społeczno-politycznego. Ukraińskie realia Jak ten schemat pokrywa się z realiami ukraińskimi? Klasyczne europejskie określenie opozycji zawiera przekonanie, iż jest to grupa polityczna (czy grupy) w państwie demokratycznym oponująca partii, która sprawuje władzę, i której celem jest zdobycie władzy za pomocą środków konstytucyjnych. Tak więc praktyka demokratyczna pojęcie władzy wiąże nie z personaliami, a z partią rządzącą. W Ukrainie, jak wiadomo, nawet formalnie nie ma partii, która jest u władzy. Mamy do czynienia z dziwnym paradoksem. Elektorat ocenia efektywność i zdolność władzy na
Page 2 and 3:
NOWA UKRAINA Zeszyty historyczno-po
Page 4 and 5:
Nowa Ukraina. Zeszyty historyczno-p
Page 6 and 7:
Od redakcji Oddajemy do rąk czytel
Page 8 and 9:
Paweł Krokosz Uniwersytet Papieski
Page 10 and 11:
Iwan Mazepa i Piotr I. Wojna na uni
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Ukraińska rewolucja 1917-1921… 3
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Grzegorz Pawlikowski Uniwersytet Rz
Page 42 and 43:
Przesiedlenia ludności ukraińskie
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Analiza SWOT dokumentów statutowyc
Page 62 and 63:
Analiza SWOT dokumentów statutowyc
Page 64 and 65: Analiza SWOT dokumentów statutowyc
Page 66 and 67: Analiza SWOT dokumentów statutowyc
Page 68 and 69: Marta Studenna Uniwersytet im. Adam
Page 70 and 71: Oligarchiczne klany Donbasu na tle
Page 76 and 77: Wstęp Jacek Lubecki, Andrew Drummo
Page 78 and 79: Kultura polityczna na terenach był
Page 102 and 103: Hałyna Kuc Charkowski Uniwersytet
Page 104 and 105: Rozłam elektoralny w Ukrainie. Kon
Page 116 and 117: Ukraina — walka o władzę czy zd
Page 124 and 125: Ołeh Demkiw, Lidija Kondratyk Naro
Page 126 and 127: Moralność ekonomiczna społeczeń
Page 138 and 139: Lilija Honiukowa Narodowa Akademia
Page 140 and 141: Mechanizmy równoważenia udziału
Page 148 and 149: Michał Pliszka Uniwersytet Papiesk
Page 150 and 151: Wołodymyr Biłećkyj Akademia Nauk
Page 152: Czasopismo „Wschód” w przestrz
show all

nowa ukraina

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?