nowa ukraina

Przesiedlenia ludności ukraińskiej z województwa lubelskiego do USRR … 51
28 maja 1946 r. rozpoczęła się akcja przesiedleńcza ludności ukraińskiej z powiatu
włodawskiego przy współudziale 53 pp. 1 czerwca 1946 r. odbyła się we Włodawie
konferencja z udziałem przedstawicieli wojska, komisji ds. ewakuacji, burmistrzów,
wójtów i sekretarzy gminnych. Za najważniejsze uznano ścisłą współpracę
i koordynację działań zarządów gminnych z wojskiem w związku z dostarczeniem
spisów ludności, podwód, zabezpieczeniem majątku poukraińskiego oraz ścisłą
kontrolą deklaracji o wielkości pozostawionego mienia. Jednym z istotnych postanowień
tej konferencji była decyzja o powołaniu komisji, której zadaniem było rozpatrywanie
spraw związanych z przynależnością narodową typowanej do przesiedlenia
ludności i ewentualnym uwolnieniem od tej akcji62 .
Największym problemem okazał się brak środków transportowych w celu przewiezienia
Ukraińców do punktu zbiorczego i stacji kolejowych. Brak środków finansowych
komisji na uiszczenie należności za podwody dostarczane przez ludność
polską, a także początek prac polowych znacznie utrudniały współpracę i koordynację
działań63 .
Tabkica 2. Przebieg przesiedlenia ludności ukraińskiej z województwa lubelskiego
do USRR (A i B).
A
Powiat
podlegających przesiedleniu
liczba Ukraińców
zgłoszonych do
przesiedlenia
przesiedlonych
przy pomocy wojska
bialski b.d. b.d. b.d. b.d. - -
biłgorajski 4 476 16 716 4 334 16 597 - -
chełmski 9 304 34 462 8 965 33 195 - -
hrubieszowski 18 984 69 937 18 653 68 658 8 002 31 339
krasnystawski e 1 072 3 515 953 2 932 - -
kraśnicki 343 1 318 343 1318 - -
lubartowski a 326 1 131 326 1 131 - -
radzyński b 83 274 83 274 - -
tomaszowski e 11 139 40 904 11 097 40 742 3 954 15 421
włodawski
zamojski e 1 648
7 617 26 800 7 296 25 030 4 064 13 996
5 845
1 543 c
5 480 c
- -
Razem 54 992 200 902 53 593 195 357 16 020 60 756
72; Komunikaty o działaniach jednostek i formacji Wojska Polskiego celem likwidacji band
i przesiedlenia ludności ukraińskiej za marzec 1946 r., CAW, zespół IV.501.1/1 — Sztab
Generalny Wojska Polskiego, 662, k. 133, 159, 169–170, 185, 188, 193, 196, 203; 9 marzec
1946, m.p.: Zawiadomienie dowódcy oddziału UPA o przeprowadzeniu działań przeciwko
wysiedlaniu ludności ukraińskiej, [w:] R. Drozd, Ukraińska Powstańcza Armia — Dokumenty–struktury,
Warszawa 1998, s. 251–253.
62 Od 7 czerwca 1946 r. Komisja odbyła 12 posiedzeń, rozpatrując 451 podań indywidualnych,
91 podań dotyczących rodzin pracowników MO i UBP (62 rodziny) oraz aktywnych członków
PPR (41 rodzin). Wszystkie sprawy rodzin pracowników MO i UBP oraz aktywu PPR zostały
rozpatrzone pozytywnie. W przypadku podań indywidualnych decyzję przychylną podjęto
w odniesieniu od 149 rodzin (małżeństwa mieszane — 57, starzy i chorzy — 80, rodziny oficerów
Wojska Polskiego — 10), wypadki pomyłek w ewidencji i dobry stosunek do państwa
polskiego — 87, odroczenia udzielono 35 rodzinom, 257 podań rozpatrzono odmownie.
63 Telefonogram z 26 marca 1946 r. S. Ogorzałka do wojewody; Odpis pisma z 6 czerwca
1946 r. UWL do Starostwa Powiatowego w Włodawie, APL, 698–WSP, 59, k. 14, 19.