feminizam_2_gesamt_v3

338
Neko je rekao feminizam?
izneli Morgan (Morgan), Bahofen (Bachofen) i Engels (Engels),
zasnivala se s jedne strane na analizi istorijskih i arheoloških
izvora, mitova (najpoznatiji je mit o Amazonkama) i legendi, a s
druge na etnografskoj evidenciji o društvima s karakteristikama
koje odstupaju od „ortodoksne“ verzije partijarhata (radi se o
matrilinearnosti – računanju porekla po ženskoj liniji, matrilokalnosti
– doseljavanju muža u domaćinstvo ženine rodbine, i matrifokalnosti
– obično kombinaciji ovih dveju karakteristika uz dodatno isticanje
uloge žene u ekonomskom, političkom, religijskom ili ritualnom
kontekstu). 4 Mada privlačna ranim feministkinjama i nekim
socijalnim teoretičarima, teza o prvobitnom matrijarhatu ubrzo je
odbačena u ozbiljnim naučnim krugovima, delimično zbog svoje
beskonačne hipotetičnosti, a delimično zato što je zaključeno da
je – čak i u društvima s relativno visokim stupnjem ženskog uticaja
– patrijarhat, odnosno koncentrisanje javne (društvene i političke)
moći u rukama odraslih muškaraca, univerzalna pojava. 5
Uz odbacivanje evolucionističkih i difuzionističkih pokušaja
istorijskih rekonstrukcija nastavlja se zasnivanje antropologije
kao posebne naučne oblasti, koja je u prvom periodu (naročito
u američkoj varijanti) uključivala različita fizičko-biološka
proučavanja, izučavanje „primitivnih“ jezika, i – najvažnije –
kulturu pojedinih naroda. Kultura kao predmet izučavanja (po
definiciji jednog od osnivača antropologije, E. B. Tajlora (Edward
Burnett Tylor), „složena celina koja obuhvata znanje, verovanje,
umetnost, moral, zakon, običaj i sve druge sposobnosti i navike
koje je čovek stekao kao član društva“ 6 ) postaće differentia
specifica socijalne ili kulturne antropologije. Bronislav Malinovski
(Bronislaw Malinowski), osnivač funkcionalizma u antropologiji,
postaviće osnovne kriterijume antropološkog istraživanja: boravak
4. V. i tekst Lidije Vasiljević u ovom zborniku.
5. V. Ernestina Fridl, „Spor o determinantama polnih uloga“ i Džoan Bemberdžer,
„Mit o matrijarhatu: zašto u primitivnom društvu vladaju muškarci?“, u:
Antropologija žene (II izdanje), ur. Žarana Papić i Lidija Sklevicky, Beograd: XX
vek.
6. Citirano u Thomas Hylland Eriksen (1995). Small Places, Large Issues: An
Introduction to Social and Cultural Anthropology. London: Pluto Press.