estis la pseŭdonimo de - Federação Espírita Brasileira

60 ALLAN KARDEC
ia sistemo, kiun imagis kelkaj homoj por klarigi la faktojn?
Tute ne. Kiu do øin malkaþis? Øuste tiuj mediumoj, kies
mensklarecon vi laýdegas. Se do tiu mensklareco estas tia,
kia vi øin supozas, kial ili atribuus al Spiritoj tion, kion ili
estus elæerpintaj el si mem? Kiel ili donus tiajn valoregajn,
logikajn, superbelajn instruojn, pri la naturo de tiuj eksterhomaj
intelektoj? Unu el du jenaj hipotezoj: aý ili estas
klarmensaj, aý ne; se ili estas tiaj kaj se oni fidas ilian
veremon, oni ne povus, sen memkontraýdiro, akcepti, ke ili
mensogas. Due, se æiuj fenomenoj originus el la mediumo,
ili estus do egalaj æe la sama individuo, kaj oni ne vidus
unu saman homon uzi tute kontrastajn parolojn, nek laývice
eldiri la plej interkontraýajn esprimojn. Tiu varieco de la
manifestiøoj, ricevataj per la mediumo, pruvas la diversecon
de ties originoj; se do oni ne povas trovi tiujn fontojn æe
la mediumo mem, estas nepre necese ilin seræi ekster li.
Laý aliaj opinioj, la mediumo estas ja la fonto de la
manifestiøoj; sed, anstataý el si mem, kiel volas la kreintoj
de la somnambulisma teorio, li rikoltas ilin el la æirkaýa
medio. La mediumo estus do ia spegulo, kie kopiiøus æiuj
ideoj, æiuj pensoj kaj konoj de la lin æirkaýantaj personoj:
li dirus nenion, kio ne estus konata almenaý de kelkaj
kunsidantoj. Oni ne povus nei – kaj tiu estas ja principo de
la doktrino – la influon de la æeestantoj sur la karakteron
de l’ manifestiøoj; sed tiu influo estas tre malsama, ol kiel
oni supozas; de tia supozo øis la konkludo, ke la mediumo
estas nura eo de la pensoj de siaj kunestantoj, la distanco
estas grandega, kiel nediskuteble pruvas miloj da faktoj.
Tio estas do grava eraro, ankoraýfoje montranta la danøeron
de tro fruaj konkludoj. Ne povante nei la ekziston de
iu fenomeno, kies verecon la vulgara scienco ne kontrolas,