Conceptrichtlijn colorectaal carcinoom 2013 - Oncoline

99799899910001001100210031004De werkgroep is van mening dat het maken en bespreken van foto’s van macroscopie van deresectiepreparaten tot de standaard zorg behoort.Voor resectiepreparaten van patiënten die neoadjuvante therapie hebben ondergaan gelden anderekenmerken, zie hier voor paragraaf beoordeling na neoadjuvante therapie'.Voor gebruikte definities pathologie zie bijlage 12.10054.3 Minimum aantal lymfklieren100610071008100910101011101210131014101510161017101810191020Er zijn een aantal factoren die mede het aantal onderzochte lymfklieren bepalen. Bepaaldeeigenschappen van de patiënt (zoals BMI, leeftijd, geslacht), eigenschappen van de tumor (grootte,differentiatiegraad, ontstekingsreactie, localisatie), maar ook chirurgische karakteristieken(operatietechniek, uitgebreidheid en kwaliteit van de resectie), neoadjuvante therapie en inspanningvan de patholoog spelen hierbij een rol [Mekenkamp 2009].Uit diverse studies blijkt dat het aantal onderzochte lymfklieren in stadium II en III colorectaalcarcinoom is geassocieerd met prognose, zowel in de zin van overleving als recidiefpercentage. Alleartikelen beschrijven de resultaten van observationele studies zonder controlegroep. Een absoluutaantal of afkapwaarde is op grond van literatuuronderzoek niet te bepalen.In een beperkte hoeveelheid artikelen wordt ingegaan op de situatie na chemoradiotherapie. Detrends die in deze studies beschreven worden komen overeen met het bovenstaande: hoe meerlymfklieren er onderzocht worden, hoe beter de prognose van de patiënt. Ook hier kan niet eenabsoluut afkappunt worden gegeven.ConclusiesEr zijn aanwijzingen dat naarmate het aantal onderzochte lymfklieren hoger is, er eenbetere schatting kan worden gemaakt van het stadium en de prognoseNiveau 31021Niveau 4A2 Chang 2007Het minimum aantal lymfklieren dat moet worden onderzocht, loopt uiteen van 9 tot zoveelmogelijk.10221023102410251026102710281029103010311032103310341035103610371038DOverige overwegingenIn de literatuur zijn geen harde criteria te vinden over het minimale aantal te onderzoeken lymfklieren.Er is geen evidence voor de 12 lymfklieren, zoals geadviseerd door TNM. De stagering zoals die opdit moment gehanteerd wordt voor colorectale tumoren is gebaseerd op HE onderzoek zonderspeciale voorbehandeling. Derhalve wordt het gebruik van immunohistochemische kleuringen voorhet aantonen van metastasen en het voorbehandelen van het preparaat met azijnzuur en dergelijkeniet geadviseerd. Voor de selectie van patiënten met TNM II tumoren met een verhoogd risico wordtin toenemende mate een aantal van minder dan 10 lymfklieren gebruikt, derhalve lijkt het zinvol omeen minimum van 10 lymfklieren aan te houden.Gezien de hoeveelheid factoren die mede het aantal lymfklieren bepalen, komt het voor dat minderlymfklieren dan gewenst worden onderzocht. Het is niet realistisch om in alle gevallen meer dan 10lymfklieren te onderzoeken. Wel moet ernaar gestreefd worden om alle in het preparaat aanwezigelymfklieren te onderzoeken. Wanneer lymfklieraantallen als indicator worden gebruikt, dient rekeningte worden gehouden met deze bekende variatie en moet slechts naar medianen en gemiddeldenworden gekeken op populatie niveau.Richtlijn Colorectaal carcinoom en Colorectale levermetastasen 2013 - CONCEPT 25