Conceptrichtlijn colorectaal carcinoom 2013 - Oncoline

270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310311312313314315316317318319320321322colografie voor een vervolgonderzoek doorgestuurd dan bij coloscopie (30% versus 13%). Ongeveerde helft van de verwijzing bij CT-colografie was voor de verdenking op colorectaal carcinoom ofpoliepen ≥10 mm (16%), de overigen voor kleine poliepen (9%) of inadequaat onderzoek/klinischeonzekerheid (5%). Bij coloscopie was de belangrijkste reden een incompleet onderzoek (11%). Naminimaal 3 jaar follow-up had CT-colografie één van 29 colorectaal carcinomen gemist (3%) encoloscopie geen van de 55 tumoren. Dit is vergelijkbaar (4%) met een Nederlandse studie waarbij deCT-colografie resultaten uit de dagelijkse praktijk met de kankerregistratie werden vergeleken[Simons 2012].Bij CT-colografie werd bij 10% van de patiënten een vervolgonderzoek uitgevoerd voor eenextracolonische afwijking, waarbij bij 9 van deze 48 patiënten een niet bekende extracolonischemaligniteit werd vastgesteld. Andere extracolonische afwijkingen waren ondermeer abdominaalaneurysma. 35% van de patiënten waarbij voor een extracolonische afwijking een vervolgonderzoekwerd uitgevoerd, had een extracolonische bevinding die tenminste een van de presenterendesymptomen kon verklaren.MR colografieIn een meta-analyse over de periode 1997-2009 bleken de data vooral adenomen te betreffen. Maarin vijf studies waren in totaal 32 colorectaal carcinomen die allen met MR-colografie werdengedetecteerd (sensitiviteit 100%) [Zijta 2010].De systematische reviews over CT-colografie en MR-colografie bevatten ook studies bij screening ensurveillance populaties [Zijta 2010]. Het ziektespectrum in de reviews was daarom maar deelsovereenkomstig met het spectrum van de populatie van deze richtlijn. Daarnaast zijn er nogal watartikelen waarbij de initiële ervaring werd gerapporteerd met dientengevolge nogal wat leercurveeffecten.Tumor lokalisatieVoor de chirurgische behandeling van een colorectaal carcinoom is de lokalisatie van de tumor vangroot belang, met name bij laparoscopische chirurgie. Bij open chirurgie is lokalisatie belangrijk bijvilleuze adenomen die niet bij palpatie vastgesteld kunnen worden, bij kleine retroperitoneale tumorenof indien reeds endoscopische resectie is verricht van een maligne poliep. Niet correcte lokalisatie bijcoloscopie wordt in de literatuur gerapporteerd tussen de 11 en 21% [Cho 2007; Vignati 1994;Piscatelli 2005].Er zijn verschillende lokalisatietechnieken [Yeung 2009]. De tumor kan tijdens de coloscopie wordengemarkeerd met clips of tatoeage of een coloscopie tijdens de operatie met markering op de serosadoor middel van een hechting of clip. Nadelen van coloscopische clips zijn kans op dislocatie,moeilijke visualisatie en noodzaak voor doorlichting. Peroperatieve coloscopie vereist een MDL artsof endoscopische expertise van de chirurg, en kan door luchtinsufflatie de resectie hinderen[Conaghan 2011].De techniek van voorkeur is daarom coloscopische tatoeage. Routinematige tatoeage lijktgeïndiceerd, maar zou eventueel achterwege gelaten kunnen worden bij rechtzijdige lokalisatiebevestigd bij CT of een grote T3-4 tumor. Oost-Indische inkt is eerste keus, aangezien methyleenblauw, indigokarmijn en indocyanine groen binnen enkele dagen verdwijnen. De inkt wordt bijvoorkeur op 3 tot 4 plaatsen distaal (anale zijde) van de tumor aangebracht in een submucosalekwaddel van 1 ml fysiologisch zout rondom in de darmwand [Conaghan 2011; Yeung 2009].In zeven geïdentificeerde studies waren in totaal 321 patiënten geïncludeerd, variërend tussen 10 en96 per studie [Askin 2002; Kim 1997; Cho 2007; Park 2008; Fu 2001; Feingold 2004; Arteaga-Gonzalez 2006]. De visualisatie varieerde in deze studies tussen de 86 en 100%, gezamenlijk306/321 patiënten (95%). Intra-abdominale lekkage werd gerapporteerd tussen de 0 en 14%, meestalzonder nadelige gevolgen. Complicaties traden zelden op en betroffen onder andere peritonitis,abcesvorming en pseudotumor.Richtlijn Colorectaal carcinoom en Colorectale levermetastasen 2013 - CONCEPT 8