alt mellom himmel og jord - Lokalhistorie.no
alt mellom himmel og jord - Lokalhistorie.no
alt mellom himmel og jord - Lokalhistorie.no
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Margit Løyland<br />
88<br />
luthersk teol<strong>og</strong>, som etter eit lengre opphald i Tyskland, kom<br />
heim til Danmark <strong>og</strong> disputerte på "mysteriene <strong>og</strong> de troendes<br />
samfunn". Avhandlinga vart omdiskutert, <strong>og</strong> i første omgang<br />
trekt tilbake, men seinare trykt. Brekling var i 1650-åra feltprest<br />
<strong>og</strong> sokneprest i Danmark-Norge, men måtte etter kvart<br />
rømme til Holland på grunn av trua si. Han kom til fribyen<br />
Wolle, fungerte ei tid som prest, men vart seinare avsett <strong>og</strong><br />
busette seg i Amsterdam. Han tala om å forsake <strong>alt</strong> verdsleg<br />
vesen, <strong>og</strong> arbeidde for større religiøs inderleggjering. Han gjekk<br />
til harde åtak på presteskapet, som han meinte var forderva.<br />
Denne Brekling var <strong>alt</strong>så ein sterk talsmann for at Abel skulle<br />
bli prest for dei dansk-<strong>no</strong>rske i Amsterdam, <strong>og</strong> ein viktig forsvarar<br />
av Abel då han kom i konflikt med den lutherske kyrkjeleiinga<br />
i byen. For det g<strong>jord</strong>e han nemleg temmeleg fort! Abel<br />
vart kalla til forstandar <strong>og</strong> prest i den dansk-<strong>no</strong>rske kyrkjelyden<br />
som møttest på pakkhusloftet. Men Abel var ingen teol<strong>og</strong>, <strong>og</strong><br />
det blei snart stilt spørsmål ved korleis han kunne oppkaste seg<br />
sjølv til prest. Han tok til motmæle med å hevde at han var<br />
godt lært <strong>og</strong> retteleg kalla, <strong>og</strong> folk i kyrkjelyden forsvarte han<br />
<strong>og</strong> søkte om å få han som rett prest. Søknaden vart avslått av<br />
dei lokale kyrkjestyresmaktene i byen. Abel heldt fram likevel,<br />
<strong>og</strong> byrja til <strong>og</strong> med å samle inn pengar til eit planlagt kyrkjebygg.<br />
Han dr<strong>og</strong> til Tyskland for å bli ordinert, <strong>og</strong> i hans stad<br />
preika Brekling til menigheten. Han forsvarte Abel medan han<br />
var borte. Men i <strong>alt</strong> oppstyret rundt læra <strong>og</strong> læraren, så oppstod<br />
det ulike meininger i kyrkjelyden. Ei av gruppene, med Jens<br />
Bertelsen, Jurian Tomassen fra Mandal, Rolf Jensen frå Lista <strong>og</strong><br />
fleire andre i spissen, ønskte seg ein annan prest. Men så kom<br />
Abel attende som ordinert prest, sette i gong ei større innsamling<br />
av pengar i Noreg, <strong>og</strong> fekk den andre prestekandidaten til å<br />
trekke seg. Etter to rolege år, gav Abel tydeleg uttrykk for at<br />
han støtta den reformerte læra. Då vart det på nytt uro. Abel<br />
heldt fram arbeidet sitt for menigheten, med skrifter <strong>og</strong> penge-
Change language