Ekonomski i fiskalni program za Crnu Goru 2007 - Vlada Crne Gore

­EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2007–2010što je za 30.9% više u odnosu na isti period 2006. U prvom kvartalu broj dolazaka domaćih turista je povećan za 31,3%. Takođe,osim povećanja broja turista u prvom kvartalu 2007. godine se bilježi i rast broja noćenja, tako da je u ovom periodu ostvarenopreko 200.000 noćenja, što predstavlja rast od 37.8% u odnosu na isti period u 2006. U drugom kvartalu 2007. godine Crnu Goruje posjetilo 209,3 hiljade turista, što je za 33,7% više nego u istom periodu prošle godine, a broj ostvarenih noćenja je bio višiza 35%.Inflacija. U 2006. godini Crna Gora je održala cjenovnu stabilnost. Inflacija mjerena indeksom cijena na malo u 2006. godiniiznosila je 2%, odnosno 0,2 procentna poena više nego u prethodnoj godini. Rast cijena roba doprinio je inflaciji sa 1,61 procentnihpoena, dok su cijene usluga doprinijele sa 0,39 procentnih poena. Rast cijena roba u 2006. godini iznosio je 2%. Najvišidoprinos tome su dale cijene osnovnih prehrambenih proizvoda, naf­te i poljoprivrednih proizvoda. Cijene usluga u 2006. godinibile su više za 2%. U okviru ove kategorije najviše su porasle cijene stambeno komunalnih usluga (za 6,3%), zanatskih usluga (za3,2%) i finansijskih usluga (za 5,2%).Na kretanje cijena u 2006. godini uticale su četiri grupe faktora:a/ Strukturni, odnosno promjene u poreskoj politici. Januara 2006. godine počeo se primjenjivati 7% PDV na osnovne prehrambeneproizvode (hljeb, mlijeko, ulje, mast i šećer). To je bio glavni razlog rasta cijena ovih proizvoda, koji su doprinjeli oko25% ukupno ostvarenoj inflaciji.b/ Metodološki, odnosno izmjena pondera od strane Monstata. Promjene cijene naf­te tokom 2006. godine jače su se odražavalena ukupnu inflaciju nego prethodnih godina, jer je Monstat početkom godine revidirao pondere za pojedine kategorije robai usluga. Ovim promjenama učešće kategorije „tečna goriva i maziva” povećano je sa 1,41% na 6,9%, što znači da je isto povećanjecijena imalo gotovo pet puta veći uticaj na inflaciju u 2006. godini u odnosu na 2005. godini.c/ Eksterni, odnosno kretanje cijene naf­te i šećera. Do avgusta cijene kategorije „tečna goriva i maziva” u Crnoj Gori poraslesu za 10,6%, što je bila prije svega posljedica snažnog rasta cijena naf­te na svjetskom tržištu. I 37,3% rast cijene šećera je prije svegaposljedica porasta cijena na svjetskom tržištu.d/ Sezonski kod poljoprivrednih proizvoda. Sezonski karakter poljoprivrednih proizvoda imao je nešto jači uticaj na kretanjecijena tokom godine od uobičajenog. Na godišnjem nivou, cijene poljoprivrednih proizvoda bile su više za 6,7%. Učešće u ukupnojinflaciji u 2006. godini iznosilo je 14,5%, za razliku od 2005. godine kada je iznosilo 29%.Troškovi života u 2006. godini imali su brži rast od rasta cijena na malo. Godišnji rast je iznosio 2,8%, a razlog je veće učešćeindustrijskih prehrambenih proizvoda i poljoprivrednih proizvoda u ukupnoj korpi roba i usluga na osnovu kojih se obračunavaindeks troškova života. Cijene proizvođača industrijskih proizvoda u 2006. godini su rasle brže od cijena na malo i troškovaživota, ali je njihov rast usporen sa 3,5% u 2005. godini na 2,9%. Prosječna mjesečna stopa rasta ovih cijena iznosila je 0,24%.Najviše su porasle cijene robe za ličnu potrošnju (5,5%), slijede cijene materijala za reprodukciju (1,6%), dok se cijene sredstavaza rad nijesu mijenjale.U 2007. godini dolazi do naglog rasta cijena. U odnosu na kraj prethodne godine su u junu 2007. godine cijene mjerene indeksomtroškova života porasle za 1,1%, pri čemu su cijene roba porasle za 1,1%, a cijene usluga za 1,2%. Na godišnjem nivou,cijene su u junu bile više za 1,6% iznosile su 4.2 p.p. u odnosu na isti period prethodne godine. Kretanju cijena u prvom polugodištu2007. godine najviše su doprinijele više cijene: (I) prehrambenih proizvoda, koje su se povećale za 1,0% a njihovo učešće uukupnoj inflaciji je 47,4%; (II) tečnih goriva i maziva, koje su se povećale za čak 8,7% sa 32,8% učešćem u ukupnoj inflaciji; (III)saobraćaja i PTT, koje su se povećale za 4,1% sa 37,6% učešćem u ukupnoj inflaciji; (IV) odjeće i obuće, koje su se povećale za0,9% sa 7,2% učešćem u ukupnoj inflaciji.Novi rast cijena nastupio je u septembru mjesecu tako da je inflacija u ovom mjesecu iznosila 6,5% u odnosu na septembarprotekle godine, mjerena indeksom troškova života. Na kretanje cijena za prvih devet mjeseci 2007. godini uticale su pet grupafaktora:a/ Strukturni, odnosno kretanje tržišta nekretnina. Naime, u Crnoj Gori je u krajem 2006. godine a naročito tokom 2007. godinedošlo do enormnog rasta nekretnina, prije svega nastalim rastom prometa nekretnina u primorskim mjestima, i priliv SDIu ovom obliku, koji su imali efekat prelivanja u cijenama nekretnina prije svega u Podgorici.b/ Metodološki, odnosno izmjena metodologije obračuna cijene električne energije od strane Monstata. Naime, od jula mjeseca2007. godine Monstat u okviru stavke električne energije i rasvjete po prvi puta obračunava uvezeni iznos struje, koji zbirnosa realnim rastom cijena električne energije u septembru mjesecu u odnosu na decembar 2006. godine bilježi rast od 30,5%.c/ Interni, odnosno na inflaciju su predominantno uticale rast cijena telefonskih impulsa i kretanje cijena električne energije.U septembru 2007. cijene kategorije „saobraćajne i PTT usluge porasle su za 23,7% u odnosu na kraj 2006, usljed rasta cijenaimpulsa fiksne telefonije.d/ Eksterni, uslijed rasta cijena naf­te na svjetskim tržištima rast stavke tečna goriva i maziva za prvih 9 mjeseci bio je 6,9%uz dalje očekivanje rasta, obzirom da je u oktobru i novembru mjesecu došlo do daljeg snažnog rasta cijena naf­te na svjetskimtržištima.e/ Sezonski uticaj kod poljoprivrednih proizvoda. Sezonski karakter poljoprivrednih proizvoda imao je nešto jači uticaj na24