Ekonomski i fiskalni program za Crnu Goru 2007 - Vlada Crne Gore

­EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2007–20104. STRUKTURNE REFORME4.1. SEKTOR PRIVREDE4.1.1. Privatizacija, preostalo državno vlasništvoProces privatizacije u Crnoj Gori je započet 1992. godine primjenom saveznog Zakona o društvenom kapitalu iz 1989. godine,a nastavljen je primjenom Zakona o svojinskoj i upravljačkoj transformaciji iz 1992. godine i Zakona o privatizaciji privredeiz 1999. godine. Proces transformacije preduzeća je obuhvatao fazu procjene vrijednosti kapitala (uglavnom primjenom metodaneto akcije) i izradu programa transformacije, individualno za svako preduzeće. Proces je obuhvatao i ustupanje akcija zaposlenim,kombinacijom besplatne dodjele i otkupa akcija, uz popuste.U okviru procesa masovne vaučerske privatizacije putem besplatne podjele vaučera 436.880 građana Crne Gore su postalivlasnici akcija u preduzećima, sa učešćem od 27,1% u ukupnom kapitalu crnogorskih preduzeća. Nastavak procesa privatizacije,regulisanim Zakonom o privatizaciji privrede, inteziviran je od 1998. godine kada je i Odlukom Vlade CG formiran Savjet zaprivatizaciju, sa nadležnostima u domenu poslova upravljanja, kontrole i obezbjeđenja sprovođenja privatizacije. Savjet za privatizacijuje odgovoran Vladi CG za svoj rad.Prema Zakonu o privatizaciji privrede privatizacija u Crnoj Gori se sprovodi kombinacijom sljedećih metoda: (1) prodaja akcija,(2) prodaja poslovne aktive preduzeća, (3) izdavanje akcija zaposlenima u preduzeću, (4) zamjena akcija za privatizacionevaučere, (5) upis novih akcija putem dokapitalizacije, (6) zamjena duga za akcije, (7) zajedničko ulaganje (Joint Venture) u kojempreduzeće koje se privatizuje ulaže osnovnu aktivu i (8) kombinacija navedenih metoda.Privatizacija u Crnoj Gori se uglavnom realizuje primjenom metoda prodaje akcija i imovine putem javne aukcije, javnogtendera ili prodajom akcija na berzi, a u skladu sa godišnjim planom privatizacije koje usvaja Vlada CG, na predlog Savjeta zaprivatizaciju. Godišnjim planom privatizacije utvrđuju se osnovni ciljevi privatizacije i drugi aspekti ovog procesa, metodi i načiniprivatizacije pojedinih kompanija u odnosnom periodu. Proces privatizacije u Crnoj Gori je značajno ubrzan donošenjemgodišnjih planova privatizacije, posebno kod berzanske prodaje manjinskih vlasničkih udijela Države i državnih fondova. Takoje privatizacija izvršena u velikom broju manjih preduzeća, zahvaljujući efikasnijoj realizaciji pojednostavljenom proceduromna osnovu godišnjeg plana privatizacije i odluka vlasnika. Dinamika privatizacije je naročito intenzivirana u periodu od 2004.godine, uz uspješno okončanje privatizacije u velikom broju malih i srednjih preduzeća.Proces privatizacije u Crnoj Gori se može smatrati jednim od uspješnijih u regionu. Do sada je više od 85% državnog kapitalaprivatizovano. Pri tom treba uzeti u obzir činjenicu da je privatizacija većeg broja Kompanija (naročito iz domena turizma) djelimičnoobavljena kroz različite oblike prodaje dijelova imovine (aktive) koja se ne evidentira kao promjena vlasničke strukture,kao i prodajom i besplatnom dodjelom manjinskih paketa akcija.Od 386 akcionarskih društava, koliko ih je krajem 2005. godine registrovano u Crnoj Gori i koja su bila predmet privatizacije,država se pojavljuje kao vlasnik u 107 kompanija, odnosno u 27,7% njih. Drugim riječima, više od 70% akcionarskih društavau Crnoj Gori je u potpuno privatnom vlasništvu. Istovremeno država ima većinsko vlasničko učešće samo u oko desetiniakcionarskih društava.Tabela 4.1.1.1: Učešće privatnog kapitala u strukturi vlasništva crnogorskih akcionarskih preduzeća u 2005. godiniUčešće privatnog kapitalavlasništvu akcionarskih preduzećaBroj registrovanihakcionarskih preduzeća% ukupnog broja registrovanihakcionarskih preduzeća100% 272 70.47%76%-99.99% 25 6.48%51%-75% 37 9.59%25%-50% 39 10.10%manje od 25% 13 3.37%Ukupno 386 100.00%Izvor: Izvještaj o radu u 2005. godini, Savjet za privatizaciju64