Ekonomski i fiskalni program za Crnu Goru 2007 - Vlada Crne Gore

2.2. Projekcije makroekonomskih indikatora Crne Gore za period 2007–2010.Dugoročne projekcije makroekonomskih indikatora kao i njihovih elementa su bazirane na analitičkoj tehnici finansijskogprogramiranja kao i ekonometrijskog projektovanja za one makroekonomske indikatore za koje su u okviru CBCG i Ministarstvufinansija razvijeni odgovarajući modeli U okviru izrade projekcija makroekonomskih indikatora za potrebe komparativneanalize korištene su projekcije MMF-a za period 2007. do 2015. godine, pri čemu je u obzir uzet tzv. realni scenario koji podrazumjevanastavak započetih reformi u Crnoj Gori. Odgovarajući podaci su korišteni u skladu sa Sporazumom o saradnji, član 4.Takođe, za potrebe komparativne analize korišten je i strukturni model Ministarstva finansija Crne Gore koji je bio upotrebljeni pri projekcijama budžetskih rashoda i javne potrošnje. Naglašavamo da ovo predstavlja prvo samostalno projektovanje glavnihmakroekonomskih indikatora Crne Gore za srednjeročni vremenski period, koji je baziran na koordinisanim analizama Ministarstvafinansija i CBCG. Pri tome treba uzeti i u obzir da Crna Gora raspolaže vremenskim serijama makroekonomskih indikatorakoje počinju od 2000. godine, vremenske serije prije tog perioda uslijed specifičnih političko-ekonomskih razloga nisuupotrebljive kao osnov za projekcije. Sa druge strane, vremenske serije u periodu 2000–2007, su pretrpjele najmanje 4 strukturnapreloma, koje značajno otežavaju projekcije: (I) uvođenje eura kao osnovnog sredstva plaćanja u 2002. g., (II) dobijanje državnenezavisnosti u maju 2006. g., (III) uvođenje PDV-a i (IV) snažan priliv SDI (najveći u Evropi mjeren nivoom prilivom SDI percapita, a potom i najvećim spoljnotrgovinskim deficitom u 2006.godini, a prema preliminarnim procjenama u 2007.godini). Stim u vezi, projekcije su bazirane na scenario analizi, ceteris paribus, odsustvo značajnih eksternih šokova.Stoga su u odjeljku 2.2.1. detaljno objašnjene metodološke napomene i restrikcije koje su korištene u procesu projektovanjamakroekonomskih indikatora, dok su u sekciji 2.2.2. objašnjeni najvažniji rezultati projektovanja osnovnih makroekonomskihindikatora za period 2007–2010. godine. Održanje stabilne inflacije, kontrola spoljnotrgovinskog deficita i održanje nivoa budžetskogbalansa u skladu sa Mastriškim kriterijumima, uz politiku niskog spoljnog zaduživanja, predstavljaju osnovne ciljeveparalelnog djelovanja monetarne, fiskalne i strukturnih politika koje će se sprovoditi u periodu na koje se projekcije odnose. UANEKSU 2 su predstavljene tabele sa kvantitativnim pokazateljima koji se odnose na razvoj lične potrošnje, investicione potrošnje,nivoa bruto kapitalne formacije, nivoa zaliha kao i spoljnotrgovinskog deficita BDP-a Crne Gore, kretanja inflacije mjereneindeksom cijena na malo kao i odgovarajućim deflatorima, promjene u troškovima radne snage i njene produktivnosti i najzaddetaljan prikaz kretanja spoljnotrgovinskog deficita, nivoa prihoda i transfera kao i pozicija kapitalnog i finansijskog računa platnogbilansa Crne Gore u periodu 2007–2010. U ANEKSU 1 je dat kratak pregled najvažnijih elemenata alternativnog scenarijabaziranog na značajnijem prilivu SDI i nivou spoljnotrgovinskog deficita od procijenjenog za 2007. u osnovnom scenariju.2.2.1. Projekcije makroekonomskih indikatora Crne Goreza period 2007–2010 – metodološke napomeneDugoročne projekcije makroekonomskih indikatora kao i njihovih elementa su bazirane na analitičkoj tehnici finansijskogprogramiranja kojima je za cilj bilo usklađivanje monetarne, fiskalne i strukturnih politika u cilju održanja makroekonomskestabilnosti osnovnih makroekonomskih indikatora Crne Gore i njenog ekonomskog rasta.Projekcije elemenata BDP-a su zasnovane kako na potrošnoj tako i proizvodnoj metodi baziranoj na Kob Daglasovoj funkcijiproizvodnje i Solovljevoj teoriji ekonomskog rasta. Karakteristično je da uz već poznatu limitiranost statističke osnove kako ukvalitativnom tako i u kvantitativnom smislu odgovarajuće projekcije su rađene sa izrazitim pretpostavkama. Naime čitav konceptfinansijskog programiranja, per se, je baziran na određenom nivou procjena, a kada se taj koncept implementira na maloj,otvorenoj i eurizovanoj ekonomiji kao što je slučaj sa Crnom Gorom, procjene budućih tokova osnovnih agregata se dodatnokomplikuje. Pretpostavke na kojima se radio osnovni scenario se odnose prije svega na odsustvu značajnijih eksternih šokova,koje bi odgovarajuće projekcije makroekonomskih indikatora Crne Gore u periodu 2006–2010. učinile nekvalitetnim. Osnovnepretpostavke na osnovu kojih su napravljene projekcije realnog scenarija razvoja Crne Gore u periodu 2007–2010. su:1. Nema značajnih eksternih šokova u kretanju cijena naf­te i ostalih energenata, kao ni eksternih šokova u cijenama prehrambenihproizvoda na koje je crnogorska ekonomija osjetljiva obzirom da predstavlja značajnog uvoznika ovih proizvoda– tj. indeks cijena na malo (ili indeks troškova života) se ne razlikuje mnogo od nivoa osnovne inflacije.2. Nema velikog eksternog zaduživanja, naime, nema velikih kapitalnih projekata finansiranih povećanjem spoljnjeg dugaCrne Gore.3. Priliv SDI u nekretnine se nastavlja nešto usporenijim tempom i tokom 2008. godine, a poslije tog perioda značajnijeslabi.4. Rast sektora turizma je u skladu sa Master planom ministarstva turizma i zaštite životne sredine 2005–2020. Kao što je već objašnjeno u sekciji 2.1, Ministarstvo Finansija i CBCG su bazirali projekcije na procjenjenim vrijednostima BDP-a, kako u realnimtako i u nominalnim vrijednostima imajući u vidu da je uočena potcijenjenost ovih kategorija.33