Ekonomski i fiskalni program za Crnu Goru 2007 - Vlada Crne Gore

­EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2007–20105. Nema velikog poremećaja na svjetskim finansijskim tržištima koji bi se odrazili na nivo direktnih i portfolio investicijau Crnoj Gori odnosno na razvoj njenog finansijskog tržišta.6. Crna Gora u srednjeročnom periodu ima više investicionih projekata koji ne mogu biti finansirani iz nivoa domaćeštednje i u tom pravcu se oslanja na strane investicije uz visok deficit platnog bilansa.7. Portfolio investicije u narednom periodu pozitivno utiču na razvoj tržišta kapitala i njegove dubine, koja za uzvrat imapozitivne efekte na realnu ekonomiju, ali njihovo učešće u odnosu na nivo dugoročnijih investicija se zadržava na niskomnivou.8. Nastavak trenda implementacije strukturnih reformi posebno u oblasti dalje liberalizacije kapitalnih i finansijskihtransakcija i razvoja instrumenata korporativnog upravljanja (smanjenje uticaj i primjene međunarodnih računovodstvenihstandarda.Sa druge strane odgovarajući scenario je formiran na osnovu procjene glavnih ekonomskih problema koji trenutno postojeu Crnoj Gori i koji se trebaju stabilizovati u srednjem roku. Odgovarajući makroekonomski indikatori koji koji će biti u fokusuu periodu 2008–2010. su:1. Održanje niske inflacije; Naime u toku 2007. godine poslije cjenovne stabilnosti u periodu 2004–2006, u toku 2007. godinedošlo je do naglog rasta inflacije koji je posljedica kombinovanih elemenata povećanja agregatne tražnje uslijed rasta prilivaSDI u nekretnine, nominalnog rasta zarada iznad nivoa produktivnosti, najzad nepovoljnih kretanja na tržištu poljoprivrednihproizvoda, cijena naf­te na svjetskim tržištima i odlukama EPCG i Telekoma da povećaju cijene električnih energenata i impulsfiksne telefonije. Stopa inflacije je na prihvatljivom nivou za tranzicionu privredu u kojoj reformski procesi još uvijek nijesu završeni.Ove godine je stopa inflacije viša u odnosu na prethodnu godinu i u većini razvijenih zemalja, kao i u većini privreda utranziciji. Potencijalni negativni efekti bi se mogli odnositi na kreditni rejting zemlje i na kretanje kamatnih stopa. U Crnoj Gorise još uvijek ne prati bazična stopa inflacije, ali CBCG će uskoro razviti metodologiju za njeno praćenje. Karakteristično je daCrna Gora još uvijek ne prati bazičnu stopu inflacije koja bi mogla da isključi kretanje cijena administrativno kontrolisanih proizvoda,promijena cijena pod uticajem promijena poreza, kretanje cijena sezonskih proizvoda, kao i proizvoda koji su pod uticajemsvjetskih berzi na koje je crnogorska ekonomija jako osjetljiva. Izvesno je da je bazična stopa inflacije u Crnoj Gori niska ida kad god postoji značajna razlika između tekuće i bazične stope inflacije, kao što je to sada slučaj u Crnoj Gori, onda postojeograničene mogućnosti za uticaj ekonomske i monetarne politike na kretanje inflacije.2. Smanjenje spoljnotrgovinskog deficita; predstavljaće definitivno najveći izazov za Crnu Goru imajući u vidu da nivopostojeće štednje definitivno ne može da isfinansira investicione projekte koji su ili prisutni ili se očekuju u narednom periodu.S tim u vezi veliko kapitalno zaduživanje prije svega kroz priliv stranih investicija (suficit kapitalnog bilansa), dovodi do velikogspoljnotrgovinskog deficita koji će kulminirati tokom 2007. godine. Zato je u cilju smanjenja deficita platnog bilansa (mjerenonjegovim učešćem u odnosu na BDP) i promjene njegove strukture (veće učešće roba namjenjenih investicionoj prije nego finalnojprivatnoj potrošnji) biti implementirana kombinacija restriktivne monetarne politike (uticaj na smirivanje kreditne ekspanzije),restriktivne fiskalne politike prije svega politike zarada javnog sektora i strukturne politike sa osnovnim ciljem povećanjanivoa agregatne ponude, kroz povećanje produktivnosti rada, snižavanja troškova proizvodnje, razvoj MSP sektora, kao i još efikasnijealociranje investicionih tokova.2.2.2. Projekcija makroekonomskih indikatoraCrne Gore za period 2007–2010.Imajući u vidu izražen realni rast BDP-a u Crnoj Gori u 2006. i 2007. godini, projekcija je bazirana na njegovom daljem rastu,koji će poslije 2008. godine biti nešto manji u odnosu na period 2006–2008, prije svega uslijed postepenog smanjenja agregatnetražnje, postepenog smanjenja priliva SDI, usporavanja rasta kredita stanovništva i usporavanja fiskalne ekspanzije, koji će bitiprisutan u 2007. i 2008. godini. U tom pravcu, prosječna stopa rasta realnog BDP-a u periodu 2007–2008. je projektovana na nivouod 7%, dok je ista stopa u periodu 2009–2010. procijenjena na 5,75%.Imajući u vidu visok stepen otvorenosti Crne Gore, potencijalni eksterni šokovi mogu negativno uticati na njen dalji razvojtako da će u periodu 2007–2010, osnov razvoja biti baziran na koherentnom djelovanju fiskalne i monetarne politike. S timu vezi imajući u vidu djelovanje i rezultate ove dvije politike, naredni period se može podijeliti u period 2007–2008. i period2009–2010. Stoga prilažemo tabelu sa najvažnijim makroekonomskim indikatorima koji reflektuju djelovanje gore navedenihpolitika.34