Ekonomski i fiskalni program za Crnu Goru 2007 - Vlada Crne Gore

More documents

Recommendations

Info

EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU 2007–2010ro ove usluge, na bazi bežičnog pristupa, počeo je i da pruža M-tel, koji je ujedno i novi operator i u oblasti mobilne telefonije.Penetracija u fiksnoj telefoniji iznosi 27%. Mjesečna pretplata za fiksnu telefoniju od septembra mjeseca, porasla je sa 3.07 eurana 5.10 eura. U istom periodu je došlo i do 100% povećanja cijena lokalnih poziva, kao i do povećanja međugradskih poziva, ado pada cijena prema mobilnim telefonima i inostranstvu za 30%.Pošta Crne Gore je univerzalni poštanski operator, koja svoju djelatnost obavlja preko 131 jedinice poštanske mreže. Realizovaneinvesticije za 2006. godine su iznosile 720.134 eura i najvećim dijelom su usmjerene na računarsku opremu, a jedan dio zaobnavljanje voznog parka. Ostvareni prihodi za 2006. godinu su veći za 12,1% od planiranih. Takođe je važno istaći da je PoštaCrne Gore u poslovnoj 2006. godini ostvarila dobitak u iznosu od 1.253.419 eura. Ostvareni rashodi su za 9,5% manji u odnosuna rashode iz 2005. godine. Od 2007. godine na tržište poštanskog sektora ulaze i konkurentski operateri (2 nova operatora). Jošuvjek nije došlo do značajnog razvoja konkurencije u ovoj oblasti.Kada govorimo o uporednim podacima sa razvijenim zemljama, statistike govore da u zemljama u razvoju uglavnom postojedo tri operatera mobilne telefonije. U Crnoj Gori, već više od pola godine svoje usluge pružaju tri operatera mobilne telefonije,koji potpuno ravnopravno učestvuju u tržišnoj utakmici.Iz poslednjeg četvrtog Cullenovog izvještaja o stanju telekomunikacija, može se vidjeti da Crna Gora, u poređenju sa još 10zemalja koje su posmatrane od strane Cullena, ima oko 1.1% učešća na telekomunikacionom tržištu. Pokazatelj rasta upotrebeinformaciono-komunikacionih tehnologija je i prodaja računara u domaćinstvima koja je u prethodnoj godini iznosila preko47%.Index digitalnih mogućnosti Crnu Goru svrstava na granici između visokog i srednjeg nivoa što na svjetskom nivou, na listiod 181 zemlje svijeta, čini da se Crna Gora nalazi na 61 mjestu (ispred Srbije, Bosne i Hercegovine i Makedonije, a iza Hrvatskei Slovenije). Ovaj pokazatelj govori da postoji bliska korelacija između digitalnih mogućnosti i GDP-a po glavi stanovnika.Buduće aktivnosti. Strategija razvoja telekomunikacija, koja je usvojena u junu 2006. god, je pored ustaljenih smjernicarazvoja sektora, dala i smjernice koji su rezultirale promjenom Zakona o telekomunikacijama. U skladu sa tim, pripremljen jenacrt Zakona o elektronskim komunikacijama i očekuje se da će biti usvojen do kraja 2007. godine. Crna Gora je u obavezi dau potpunosti usaglasi ovaj zakon sa regulatornim okvirom za elektronske komunikacije, (EU direktive 2003. god.). Novi regulatorniokvir ima za cilj da promoviše ulazak konkurencije, otkloni nepotrebnu regulativu, pojednostavi složene administrativneprocedure, proširi unutrašnje tržište i zaštiti potrošača. Cjelokupni proces liberalizacije i harmonizacije evropskog telekomunikacionogsektora rezultiraće stvaranjem jedinstvenog tržišta, kako EU, tako i cijele Evrope.U 2008. godini planirana je izrada Strategije širokopojasnog pristupa. U Crnoj Gori se treba ubrzati razvoj ovog segmentapo uzoru na zemlje Evropske unije, te je stoga glavni cilj ove strategije smanjivanje zaostatka za prosječnim stepenom korišćenjaširokopojasnog pristupa u zemljama Evropske unije, čime bi se stvorila kvalitetna osnova za razvoj informacionog društvau Crnoj Gori.Uvođenje novog operatera i dodjela licenci za pružanje širokopojasnih usluga, omogućiće dalju liberalizaciju sektora telekomunikacija.Podsticanje konkurencije je dovelo do uvođenja „modernih” usluga kao što su IPTV, WiMAX i sl. Internet penetracijaje preko 29% i imajući u vidu da je prema podacima od prošle godine u istom periodu iznosila skoro 10% manje, potvrđujese činjenica da je liberalizacija tržišta uticala na širenje tržišta i u tom smislu. U Crnoj Gori ima 5 internet servis provajdera, iočekuje se da će se ovaj broj vrlo brzo povećati, s obzirom da je Crnoj Gori u oktobru 2007. godini, delegiran novi (ccTLD) countrycode Top Level Domain „.me” i da je u toku faza izbora partnera za dodjelu domena.Za 2008. godinu planira je izrada Strategije razvoja poštanske djelatnosti. Strategijom će se, nakon sprovedene analize postojećegstanja, dati smjernice za uvođenje novih usluga za koje poštanska mreža ima komparativne prednosti i definisati opredjeljenjeVlade u odnosu na status Pošte Crne Gore i perspektive njenog razvoja. Restrukturiranjem Pošte Crne Gore stvoriće seosnove za razvoj i prilagođavanje poslovnih aktivnosti javnog poštanskog operatera uslovima rastuće konkurencije, deregulacijui liberalizaciju poštanskog tržišta, uz smanjenje opsega rezervisanog servisa za javnog operatera, uvođenje EU standarda u pogledupružanja poštanskih usluga i veća ulaganja u razvoj poštanskog saobraćaja.82
4.2. Finansijski sektorRazvoj svih oblika finansijskog tržišta je, uz privatnu svojinu i preduzetništvo, osnova koncepta tranzicije u Crnoj Gori, kojase zasniva na ideji slobodnog tržišta uz minimalnu državnu intervenciju. Razvoj finansijskog tržišta u Crnoj Gori je baziran nameđusobnoj konkurenciji s namjerom onemogućavanja postojanja centralizacije i monopolizacije u ovoj oblasti.Crnogorsko finansijsko tržište sastoji se od tržišta kredita – bankarskog sektora (11 banaka), tržišta kapitala (8 investicionihfondova, 29 berzanskih posrednika, od kojih 5 brokersko-dilerskih kuća i preko 300 kompanija na listiranom i slobodnomtržištu), sektora osiguranja (7 osiguravajućih društava) kao i lizing kompanija (4 lizing kuće i 3 banke koje pružaju usluge lizinga).Donijet je i Zakon o dobrovoljnim penzionim fondovima, tako da se može govoriti i o začetku ovog segmenta finansijskogtržišta.U okviru bankarskog sektora proces privatizacije je gotovo završen. U poslednjih 5 godina (2002–jun 2007) došlo je do porastafinansijske imovine bankarskog sektora za preko 520%. U istom periodu učešće državnog kapitala je smanjeno čak i u apsolutnomiznosu, dok je u apsolutnim iznosima došlo do rasta iznosa stranog kapitala za preko 900%. Finansijska imovina banakau ovom momentu se izjednačila sa nivoom BDP-a.Najizraženiji rast na finansijskom tržištu zabilježen je na tržištu kapitala. Od početka procesa Masovne vaučerske privatizacijedošlo je do rasta kapitalizacije za oko 515 puta. U ovom momentu tržišna kapitalizacija je najveća u regionu i iznosi oko 240%GDP. Bilansna suma investicionih fondova porasla je za poslednjih 5 godina preko 1500%. Procjenjuje se da je preko 350 milionaEUR stranih investicija ostvareno preko tržišta kapitala.U osiguravajućem sektoru došlo je do rasta bilansne sume za preko 100% u posljednjih pet godina, dok se pojava lizing kompanijavezuje za 2006. godinu, a vrijednost njihovih plasmana u prvom kvartalu 2007. godine iznosila je oko 80,2 miliona, odnosno3,5% BDP-a.Navedena kretanja na finansijskim tržištima u posljednjih pet godina nesumnjivo ukazuju na efikasnija, likvidnija i dubljafinansijska tržišta u Crnoj Gori. Osnovni cilj će omogućiti dalje nesmetane finansijske tokove kao i pristup izvorimafinansiranja.Zdravlje finansijskih tržišta u velikoj mjeri zavisi od očekivanja učesnika na tržištima. Očekivanja se formiraju na osnovusignala iz privrede kao i promjena u regulativi finansijskog sektora, kao i opšte. Ovo je posebno značajno u sistemu euroizacije– fiksnog deviznog kursa, jer su mogućnosti intervencije u slučaju krize minimalne. Stoga potrebno je održavati postojeći kredibilitetregulatornih agencija.Zadaci za dalje unaprijeđivanje finansijskog sistema se prije svega ogledaju u sljedećem:– Daljem uspostavljanju institucionalnog i regulatornog okvira koja će omogućiti jačanje tržišnih mehanizama u ovoj oblasti,rast međunarodne konkurentnosti i povjerenja u finansijski sistem.– Izgrađivanju regulatornog mehanizma na bazi transparentnosti, niskih transakcionih troškova i nezavisnosti regulatora.– Konstantnim mjerama u pravcu otklanjanja i spriječavanja formiranja novih administrativnih barijera ukoliko one nisu ufunkciji obezbjeđivanja zaštite vlasničkih prava i nesmetanog funkcionisanja tržišnog mehanizma.– Uvođenjem novih instrumenata i učesnika na finansijskom tržištu (privatni penzioni fondovi, otvoreni investicioni fondovi,osiguravajuća društva) doprinijeti će većoj dubini tržišta, mogućnostima izbora, kao i konkurenciji između raznih segmenatafinansijskog tržišta.4.2.1. Bankarski sektorDostignuti nivo razvoja bankarskog sektoraReforma bankarskog sektora predstavlja značajan element tranzicionog procesa jedne zemlje. Razlog tome je što razvijenbankarski sistem sa razvijenom supervizijom banaka čini preduslov za razvoj cijelokupne ekonomije i može predstavljati pokretačza mnoge druge oblasti restrukturiranja. Zdrav i stabilan bankarski sektor obezbjeđuje povjerenje neophodno za ulaganje domaćegi stranog kapitala. Kvalitetan bankarski sektor pored toga obezbjeđuje početni kapital za obavljanje poslovnih aktivnosti,posebno za mala i srednja preduzeća, koja su generator ekonomskog rasta.Ostvareni rezultati u reformi bankarskog sistema mogu se ocijeniti izuzetno zadovoljavajućim, jer je kreiran moderan bankarskisistem, koji je pokretač privrednog razvoja čitave Crne Gore. Bankarski sistem karakteriše diverzifikacija i kontinuiranrast obima aktivnosti. U bankarskom sistemu u Crnoj Gori danas dominira privatna svojina (98% kapitala bankarskog sistema)31 i to dominantno strano vlasništvo (80% kapitala bankarskog sistema). Evidentan je stalni rast depozita, štednje i bilansne31 U toku je proces prodaje manjinskih paketa državnog vlasništva u pojedinim bankama. Nakon okončanja ovog procesa državno vlasništvo ubankama će biti isključivo indirektno, kroz vlasničko učešće pojedinih državnih preduzeća u bankama, na pr. Elektroprivrede.83
Page 4 and 5:
EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA C
Page 7 and 8:
UVOD
Page 9:
pojedinačnim zadacima, od strane
Page 12 and 13:
Page 15:
o osiguranju, donošenjem svih potr
Page 21:
2. PREGLED EKONOMSKIHINDIKATORA CRN
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33: EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA C
Page 45 and 46: 3. JAVNE FINANSIJE
Page 47 and 48: Tabela 3.1: Javno-finansijski okvir
Page 53 and 54: Tabela 3.5: Projekcija konsolidovan
Page 55 and 56: godišnje. Suficit javne potrošnje
Page 57 and 58: punosti otkupljeni. Kod stare deviz
Page 59 and 60: • Upravna zgrada Zavoda za izvrš
Page 61: 3.3. Struktura javnih finansijaKlju
Page 117 and 118: ANEKS
Page 119 and 120: Grafik 2: Scenario 1. Struktura ra
Page 121 and 122: ANEKS 2Tabela 1a: Pregled makroekon
Page 123 and 124: Table 2: General government budgeta
Page 125 and 126: 125
show all

Ekonomski i fiskalni program za Crnu Goru 2007 - Vlada Crne Gore

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?