Libër mësuesi Aftësim teknologjik 6, 7 - Media Print

Materialet Energjia Strukturat TIK Njeriu dhe Teknologjia 13dhe të shprehen. Lërini kohë të ambientohen. E rëndësishme është që nxënësit tërespektojnë mendimin e njërit - tjetrit dhe të ruhet një qetësi në klasë.F. Përforcimi dhe konkretizimi i vetive të metaleve kryhet nëpërmjet 2 eksperimenteve tëzhvilluara në klasë.Eksperimenti 1. Magneti tërheq më mirë objektet e ndërtuara nga hekuri apo çeliku qëështë më së shumti hekur i përpunuar. Prandaj objektet që tërhiqen më mirë janë gozhdëtdhe lugët (që përgjithësisht janë çelik).Magneti nuk tërheq kanaçen që është alumin, si dhe monedhat që në ditët e sotme bëhenkryesisht me zink të mbuluara nga një shtresë bakri.Eksperimenti 2. Luga dhe monedhat fundosen. Kanaçja e aluminit qëndron në sipërfaqe,pasi është e ndërtuar nga alumini, metali me dendësi më të vogël.Fletorja e punësK. (fakultative) Ushtrimi 4 në fletoren e punës. Tre pyetjet janë të ndërtuara që të nxisindebat në klasë. Nxënësit të argumentojnë përgjigjet, duke u bazuar tek vetitë kryesore tëmetaleve që përmenden.Detyrë shtëpie Ushtrimi 1, 2, 3 në fletoren e punës. Ushtrimi 3 mbështetet tek njohuritë e dhëna teklibri i nxënësit. Përgjigjet e mundshme:Bakri – lakueshmëriHekuri – fortësiÇeliku – qëndrueshmëriAlumini- dendësi e vogëlArgjendi, Ari – gjenden në natyrë në formë të pastër metalike, i rezistojnë agjentëve tëjashtëm dhe mund të zgjaten, përkulen dhe të bëhen fije të holla.Nxënësit mund të vënë edhe alternativa të tjera.Pak histori që mund të përdoret në ndihmesë të shpjegimit të mësimit dhe ushtrimeveKu ndodhen metalet?Metalet ndodhen në tokë. Përgjithësisht, ato gjenden të kombinuara me gurë në formën emineraleve. Minerali nxirret nga nëntoka, nëpërmjet shpimeve, nëse ai ndodhet thellë në tokë. Nëdisa raste, metali gjendet afër sipërfaqes në formë të lirë, si për shembull ari, që mund të gjendet nështratin e lumenjve, ku uji ka vepruar mbi gurët dhe ka liruar arin.Historia e metaleveNjerëzimi i ka përdorur metalet prej shumë e shumë kohësh. Vetë emërtimi i Epokave tërëndësishme të njerëzimit si ajo e Hekurit apo Bronzit, tregojnë rëndësinë, që metalet patën nëzhvillimin e tyre.Kur ne flasim për Epokën e Gurit, Epokën e Bronzit apo Epokën e Hekurit, nuk nënkuptojmë që tëgjithë mjetet bëheshin nga guri, bronzi apo hekuri. Mjetet që i vunë emrin epokave, ishin mjetet menjë anë të mprehtë.Veglat më të hershme të zbuluara janë prej guri, gur stralli apo xhami vullkanik. Gradualisht,njerëzit mësuan si të bëjnë vegla me metal, në fillim me bakër dhe bronz, pastaj me hekur dheçelik. Stralli dhe xhami vullkanik kanë vetinë e rëndësishme, që nuk kanë nevojë të mprihen, pasijanë vetë të tilla. Atëherë, pse nuk i përdorim më? Stralli është i rëndë dhe copëzohet gjatëpërdorimit. Është mjaft i fortë dhe i vështirë për t’u modeluar. Prandaj, njeriu e zëvendësoi mebakrin, i cili është më i lehtë dhe mjaft i butë.