Materialet Energjia Strukturat TIK Njeriu dhe Teknologjia 43Mësimi 2FORMAT E ENERGJISË – Teori Objektiva për t’u realizuar: Të kuptojnë lëvizjen e energjisë. Të identifikojnëformat e energjisë? Të dallojnë energjinë dhe mënyrën sesi e dallojnë atë. Elemente të fjalorit: formë energjie, energji mekanike, elektriciteti, energji e dritës,nxehtësi, tingulli. Materialet: Libri i nxënësit faqe 34 - 35, makinë llogaritëse me energji diellore,elektrik dore, një fletë letre, dy lugë, fletorja e punës faqe 26 - 27.Përsëritje, A Nisur nga pyetjet tek aparati pedagogjik faqe 33, si dhe nga konceptet kryesore tëpërmendura tek libri i mësuesit bëni një kontroll rreth njohurive të mësuara gjatë orëssë kaluar, kontroll që mund të jetë individual apo në grup. Pyetjen 1 mund ta zgjeronime pyetje të tjera si pse, pse jo etj. Zgjidhni pesë nxënës që të lexojnë detyrën e shtëpisë, secili një fjali. Diskutonishkurtimisht në klasë rreth përgjigjeve të propozuara. Një nxënës tjetër do të lexojëushtrimin e dytë. I kujtoni nxënësit që duhet të jenë të kujdesshëm pasi mund tëndodhë që e njëjta pajisje të punojë me dy burime të ndryshme. Këto raste i veçonidhe i vini në dukje duke i shënuar në dërrasë të zezë. Kjo do të shërbejë edhe sipërfundim i mësimit të parë të energjisë.Veprimtari në klasë për kuptimin e mësimit dhe të riprodhimitB. Diskutoni së bashku me nxënësit në klasë rreth “shenjave” që tregojnë se ekzistonenergji. Përfshini në diskutim ambientet e brendshme si shtëpia apo shkolla, si edheambiente në natyrë.Përfundim: për të gjetur energji kërkoni për lëvizje, nxehtësi, tingull, dritë dheelektricitet.C. Pyesni nxënësit rreth figurës së parë tek libri i nxënësit faqe 34. Cili është roli ienergjisë tek loja me top? A lidhet zhvendosja e topit me energjinë? Diskutiminorientojeni tek format në të cilat shfaqet energjia. Duke u përqendruar vetëm tek kyshembull ju mund të shpjegoni disa forma energjie: Në rastin e lëvizjes së topit energjiamekanike lidhet me zhvendosjen e objekteve. Nxehtësia që çlirohet kur fëmijët luajnëështë një formë tjetër energjie. Zërat dhe të thirrurat gjatë lojës lidhen me tingullin. Dritae diellit që ndihmon në lojën me top është gjithashtu formë energjie.D. Për të shpjeguar elektricitetin ju mund të jepni shembuj nga përdorimi në shtëpitë tona,si dhe të fokusoheni tek elektriciteti në natyrë. Teksti i mëposhtëm ju ndihmon të jepnidisa njohuri në formë kurioziteti mbi zbulimin e elektricitetit: Benxhamin Franklin ishtenjë nga njerëzit e parë në botë që eksperimentoi me energji elektrike. Ai kreueksperimentin e tij me balonë në një natë me stuhi, në Filadelfia në vitin 1752. Ai provoise rrufeja dhe elektriciteti janë e njëjta gjë. Ai përdori një çelës të lidhur me një fill, i ciliu godit nga rrufeja. Kur Benxhamin preku çelësin, ai ndjeu dridhje.
44Aftësimi <strong>teknologjik</strong> 6E. Dy eksperimentet janë mjaft të thjeshtë dhe mund të kryhen në klasë. Lërini nxënësit tëshënojnë vëzhgimet dhe përfundimet e tyre.Eksperimenti i parë. Përgjigjet e mundshme: makina llogaritëse punon si kur idrejtojmë elektrikun e dorës, ashtu edhe kur e vëmë pranë dritares. Ajo nuk punon në njëvend të errët. Pra makina llogaritëse punon me energjinë e dritës.Eksperimenti i dytë. Përgjigjet e mundshme: Tingulli vjen më mirë kur përplasja do tëndodhë tek veshët sesa sipër kokës. Kjo për arsye se sipër kokës tingulli i përplasjespërhapet në të gjithë hapësirën.F. Duke nisur nga burimet e energjisë të mësuara orën e kaluar, i pyesni nxënësit për tashtruar për diskutim: “Çfarë formë energjie përftohet nga një panel diellor? Po nga njëhelikë?Përfundimet: elektricitet, nxehtësi.Fletorja e punësG. Zgjidhni 10 nxënës dhe formoni dy ekipe. Të dyja këto ekipe do të jenë përballë njëratjetrës në zhvillimin e ushtrimeve 3, 4, 5. Përgjigjet ndodhen në fund të fletores së punës.Në fund mblidhni pikët e grumbulluara nga secili ekip dhe shpallni fituesit. Bëni kujdesqë gara të zhvillohet e qetë. Aktivizoni nxënësit e tjerë si arbitra të kësaj gareDetyrë shtëpie E. Kjo është një detyrë krijuese që mbështetet tek njohuritë e mësimit të ditës.Jepni shembuj të tjerë të energjisë mekanike, nxehtësisë, energjisë elektrike.Përgjigje të mundshme:Energjia mekanike → patinat në rrugë, varka që zhvendoset në ujë, ju kur vraponi apoecni etj.Nxehtësia → soba, uji i ngrohtë i dushit, qymyri i drurit kur digjet, nxehtësia që lëshontrupi juaj kur vraponi.Energjia elektrike → të gjitha pajisjet elektrike të shtëpisë apo shkollës, abazhurët,tharësja e flokëve, etj.