Sprawozdanie Stenograficzne - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

77. posiedzenie Sejmu w dniu 27 października 2010 r.Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego29Poseł Sprawozdawca Janina Okrągłyzacji. Zacznę od tego, że przyznano prawo stosowaniaprzymusu bezpośredniego ratownikom medycznym.Obecnie do stosowania przymusu bezpośredniego byłuprawniony lekarz, a w szczególnych przypadkachrównież pielęgniarka zatrudniona w szpitalu psychiatrycznymlub w domu pomocy społecznej. Ustawaz dnia 8 września 2006 r. o Państwowym RatownictwieMedycznym wprowadziła do systemu zespołyratownictwa medycznego, w skład których nie wchodzilekarz. Są to tzw. zespoły podstawowe i stanowiąone w niektórych województwach ponad 70% wszystkichzespołów ratownictwa medycznego. Po wprowadzeniutej zmiany zaistniały sytuacje, w których doosób przejawiających zachowania uzasadniające stosowaniewobec nich przymusu bezpośredniego byłwzywany zespół ratownictwa medycznego, składającysię z ratowników medycznych i kierowcy. Nie moglioni udzielić takiej osobie żadnej pomocy ani przewieźćjej do odpowiedniego zakładu opieki zdrowotnej.Wtedy wzywano dodatkowo drugi zespół ratownictwamedycznego z lekarzem lub jeszcze częściejinterwencję wobec takiej osoby podejmowali funkcjonariuszePolicji. Funkcjonariusze Policji nie byliprzeszkoleni w zakresie postępowania z tą szczególnągrupą osób i stosowane przez nich środki przymusubezpośredniego mogły być nieskuteczne lub wręczniebezpieczne dla osoby chorej psychicznie.Zaproponowane nowe brzmienie art. 18 ustawyo ochronie zdrowia psychicznego daje możliwość zastosowaniaśrodków przymusu w postaci przytrzymaniai unieruchomienia przez ratownika medycznego,który kieruje akcją prowadzenia medycznychczynności ratunkowych. Skorzystanie z tego uprawnieniabędzie jednak możliwe jedynie w takich sytuacjach,w których nie ma możliwości uzyskania pomocylekarza lub pielęgniarki w szpitalu psychiatrycznymlub w jednostce organizacyjnej pomocyspołecznej. Jednocześnie został określony czas stosowaniaprzymusu bezpośredniego, tj. do momentuuzyskania pomocy lekarza lub na okres transportuosoby chorej psychicznie do zakładu opieki zdrowotnej.Wprowadzono również obowiązek powiadomieniaprzez zlecającego zastosowanie przymusu bezpośredniegoodpowiedniego dyspozytora medycznegooraz odnotowania tego faktu w dokumentacji medycznej.Ważną zmianą są również zapisy regulujące ważnośćskierowania do szpitala psychiatrycznego. Mówio tym nowe brzmienie zapisu art. 11. Proponowanyzapis dopuszcza wydłużenie ważności skierowania doszpitala psychiatrycznego na okres oczekiwania naudzielenie świadczenia zdrowotnego. Warunkiemważności skierowania jest wpisanie pacjenta na listęosób oczekujących w okresie ważności skierowania,tj. w okresie 14 dni od jego wystawienia. Należy przytym podkreślić, że o hospitalizacji pacjenta zawszebędą decydowały istniejące w momencie przyjęciawskazania do pobytu w szpitalu.Przedstawiana nowelizacja doprecyzowuje równieżuprawnienia rzeczników praw pacjenta szpitalapsychiatrycznego. Rzecznik będzie miał prawo wstępudo wszystkich pomieszczeń zakładu opieki zdrowotnejzwiązanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych,będzie mógł występować z wnioskami o podjęciestosownych działań do wszystkich członków personeluzakładu opieki zdrowotnej, a zatem również doosób odpowiedzialnych na przykład za materialno--techniczną stronę pobytu pacjenta w zakładzie. Będziemiał także możliwość nieskrępowanego kontaktowaniasię z pacjentami i ich rodzinami. Dotychczasobowiązujące przepisy nie dawały rzecznikowi takichmożliwości, co mogło powodować mniejszą skutecznośćdziałań rzecznika.Istotną zmianą jest też nowe brzmienie art. 9 ust. 3ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, dostosowująceprzepisy do postanowień ustawy z dnia 12 marca2004 r. o pomocy społecznej. Zrezygnowano z niemożliwegodo wykonania obowiązku zapewnieniaprzez domy pomocy społecznej świadczeń psychiatrycznejopieki zdrowotnej. Utrzymano oczywiścieobowiązek zapewnienia osobom przebywającym w domachpomocy społecznej i środowiskowych domachsamopomocy dostępu do świadczeń zdrowotnych, alena podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnejfinansowanych ze środków publicznych.Zaproponowane nowe brzmienie zapisów art. 18ust. 2 i 3 stwarza możliwość zatrudnienia pielęgniareklub lekarzy przez jednostki organizacyjne pomocyspołecznej w sytuacji, gdy jest to możliwe i wskazaneze względu na potrzeby pensjonariuszy.Przedłożony projekt określa też na nowo sposóbpostępowania uprawnionych podmiotów i sądóww odniesieniu do kwestii przymusowego skierowaniana leczenie psychiatryczne. Zmiany te polegają, popierwsze, na wprowadzeniu możliwości skierowaniaosoby, wobec której złożono wniosek o przymusoweumieszczenie w szpitalu psychiatrycznym, na badanieprzez biegłego w sytuacji, gdy do wniosku niedołączono świadectwa lekarza psychiatry, a zasadnośćhospitalizacji jest bardzo prawdopodobna. Obecnietaki wniosek musi być przez sąd odrzucony, niezależnieod innych okoliczności, świadczących o jegozasadności. Po drugie, zrezygnowano z możliwościżądania przez lekarza psychiatrę doprowadzenia osoby,która ma być poddana badaniu psychiatrycznemu,przez policję i przekazano takie uprawnienia dowyłącznej kompetencji sądu. Wprowadzono możliwośćzarządzenia przez sąd przymusowego doprowadzeniado szpitala osoby, wobec której wydano postanowienieo przymusowej hospitalizacji, w sytuacjigdy osoba taka odmawia stawienia się w szpitalu lubw inny sposób uchyla się od tego obowiązku.W ustawie opisano także procedury wykonaniaorzeczenia sądu o przymusowym umieszczeniu w domupomocy społecznej osoby psychicznie chorej lub upośledzonejumysłowo. Zapisy te są zgodne z postulatamizgłaszanymi przez rzecznika praw obywatelskichi jednocześnie dostosowane zostały do konstytucyj-