BALII<HANE NAZlRI Ali RlZA BEY

17
caman birer delikanlı olan gençler iki kelimeyi bir
araya getirip. koQuşamazlardı.
PADİŞAH ÖNÜNDE BİR KARAGÖZ OYUNU
Sübyan okullarında derslere (Elifba) ile başlanırdı.
A yerine geçen Elif'in üstüne bir kısa çizgi konulduğu
;zaman (E) okunur, bu çizgi alta konulduğu zaman da
(İ) okunurdu. Yalnız üste konana (Üstün) alta konana
da (Esre) denirdi. Mesela (Elif üstün E), (Elif esre İ)
olurdu.
· Sultan Mahmut zamanında meşhur Karagözcü Sait
Efendi, Padişahın huzurunda Karagöz oynatırken konuya
Sübyan okullannı almış. Hacivat öğretmen, Karagöz
de öğrenci olmuş .. Hacivat (Bir üstün) der, Ka·
ragöz de bu sözü tekrarlar. Hacivat (Bir esre) deyince
Karagöz, (Üstün) ün karşı anlamı olan (Bir altın) der.
Hacivat (Esre) diyeceksin deyince Karagöz: «Yanlış
okutuyorsun, Üstün'den sonra altın gelir, bir Altın)
diye direnir. Öğretmen Hacivat, öğrenci Karagöze bir
tokat atar, (Esre) diyeceksin der, Karagöz inat eder:
(Bir altın) demekte ayak dj,rer. Padisah, Karagöz'ün
nüktesini anlar ve bir altın gönderir. Bu defa Hacivat:
(İki üstün) der, Karagöz tekrarlar, (İki esre) deyince
Karagöz, gene: (İki altın) diye tepinir. En sonunda
Sultan Mahmut iki altın daha gönderir ama, Sait Efendiye
de: «Halt ediyorsun» der. Sait Efendi: «Padişahım
okullarımızın halini belirtiyorum» karşılığını verir.
Bu oyunun tesiri olsa gerektir ki Padişah 1828 yılında
İstanbul Kadılığına bir Ferman göndererek okullara
önem verilmesini bildirdi. Çocukların altı yedi yaş ların-
F:2