BALII<HANE NAZlRI Ali RlZA BEY

49
muzun sanat ve ticareti bugüne göre çok üstündü. Bu­
J1Un pek mühim kısmı sarıklı, çuha şalvarlı ağa babalarımızın
elinde idi. Vezirlerin, devlet büyüklerinin,
zenginlerin ve halkın bütün ihtiyaçlarını
biraz kaba
da olsa yerli mallarla karşılıyorlardı. Tanzimatm ilan
edilmesiyle Osmanlı Hükumeti bir değişikliğe uğradı.
1840 tarihinde Avrupa devletleriyle ticaret anlaşmaları
yapıldı. Kırım muharebesi yüzünden temaslar çoğaldı;
halkımııda Batı medeniyetine bir temayül hasıl oldu.
Galata ve İ stanbul ticarethaneleri yabancılara geçti:
Hayriye Tüccan adını bilen kalmadı. Rağbetsizlikten
ve zamanın ihtiyacına göre uyduramadığımız sanayiimiz,
inkıraza uğradı. T e zgahlar kaldırıldı. i malat yerleri
kapandı. Gerçi, elli - altmış yıl önce Islahı Sanayi
Komisyonu adıyle bir kurul, bazı ıslahat yaptıysa da,
o da türlü sebeplerden dolayı başarılı olamadı. En sonunda,
şu bildiğimiz hale geldi.
İSTANBUL SOKAKLARI NASIL TEMİZLENİRDİ?
Gerek dükkancılık ve gerek gezgincilik suretiyle ticaret
yapan esnafın belediyeye karşı sorumlulukları ve
bunlar hakkında vaktiyle Şehremini (Belediye Reisi)
Hüseyin Bey tarafından verilen cezalardan bir parça
bal;ı.sedeyim. Eskiden, şimdiki gibi temizlik işleri yoktu.
Herkes ev, dükkan ve mağazaların önünde biriken
süprüntüleri süpürüp, çöpçü denilen süprüntücülere
ücret karşılığı kaldırtmak mecburiyetinde idiler. Bel'ediye
kavasları, bütün gün şehri dolaşıp temizlik işlerini
kontrol ederlerdi. Halbuki mahalle aralarında, çamurlu
ve çapraşık sokaklarda, yarık yıkık duvarların
F:4