BALII<HANE NAZlRI Ali RlZA BEY

21
kabul etmişler, aradaki korkunç hrkı anladıkları zaman
da şaşırmışlardı.
Politikamızı idare edenler, memleketimizin hudurlunu
ve hatta nerelere bağlı bulunduğunu da bilmezlerdi.
Cevdet Tarihinin II inci cildinin başlarında yazılı
bulunan şu fıkraya dikkat edilsin:
«Şu karışıklığı bak ki. Bab-ı Ali bir adamın idamı
için ferman yazıyor da nerede ve hangi sancağa bağlı
bulunduğunu bilmiyor. Memleketin coğrafyasını bilmeyen
devlet adamları işte böyle karaltıya kubur sıkar.»
1845 tarihinde Abdülmecidin Bab-ı Ali'de okı,ınan
buyrultusunda «din ve dünya için» lüzumlu bilgilerin
öğretilmesine işaret etmesi üzerine, Sübyan okullarının
ıslahı için bir komisyon kurulmuş, komisyon program
hazırlamış, birkaç yerde de Rüştiye okulu açılmıştı.
Fakat 1875 yılında Reşit Paşa kabinesinin düşmesi üzerine
Başkomutan tayin edilen Sait Paşa (1) okulları
yeni fikirlerden ve fikirlilerden uzaklaştırmak istemiş,
okullarda resim dersinin okutulmasından dolayı
kendisinden öncekileri suçlamıştı. Nazır Vahbi Molla'­
nın teftiş olunur korkusu ile ne kadar harita varsa
toplatıp kuburlara attırdığı (Ahmet Cevdet Paşa
ve Zamanı) isimli kitapta yazılmaktadır. Halkın bilgiye
{1) Sait Paşa aslen Bursa'lıdır. 1882 tarihinde Enderun'a
girmiş, Hazine Kahyasina imam olmuş, sonra Mabeyinct,
daha sonra padişaha damat olarak birçok
mülki ve askeri memuriyetEerde bulunmuştur. Azıedildikten
sonra bir kenara çekilmiş ve dervişçe bir
hayat sürmilştür.