BALII<HANE NAZlRI Ali RlZA BEY

243
hayal meclisini sırf vakit geçirecek adi bir eğlence sayarlar.
Alimler ise bundan ibret alırlar; onlar bilirler ki,
•
hayal perdesi ancak bir misaldir.
Bunun için önce hayal perdesinde Vassaf denilen
zat gözükür, söz söylemeye başlar, ilahi azameti dile
getirir. Kendisinden sonra hayal perdesine birbiri ardınca
her sınıftan gelen suretler ile mükaleme ve muhavere
eyler. Seyredenler bildirir ki: «Hak Taala bu perdeyi
kullarına bundan ibret alsınlar diye nasip eylemişlerdir.
Bununla beraber hayal perdesinde gizli hakikatleri
gaflet erbabı gülünç bir eğlence sayar.
İşte bundan sonra Vassaf
perdeden kaybolur.
Vassaf dediğimiz zat, bizce Adem aleyhisselamdır. cFütuhat-ı
Mekkiye•nin terceme eylediğimiz
şu bahsini
okuyan· Orhan Gazi zamanı ricalinden olan Şeyh Küş.
teri'nin Karagöz oyununun mucidi olamayacağını tes­
Urnde teredqüt etmezler. Zira Şeyh-ül Ekber efendimiz
Kitab-ı Fütuhat'ı 599 (1202) taribinde Mekke-i Mükerreme'de
bulundukları sırada telif buyurmuşlardır;
sabittir. Tabiatiyle bahsettikleri hayatin de ondan evvel
mevdut olması zaruridir.
Müellifin Şam'da oturduklan sırada, yani
bu
600
(1203) tarihlerinden sonra bir kere daha Fütuhat nüshasını
yazmış bulunmalannın esas meseleye hiçbir tesiri
olamaz.
Şeyh Küşteri ise 761 yılında vefat etmiş olan Orhan
Gazi asnnda yaşamış bir zattır. Kendisinin o tarihten
birbuçuk asır evvel mevcudiyeti bilinen bir oyu-