de la evaluación en Europa y en América Latina
1Ni0JWh
1Ni0JWh
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
B<strong>la</strong>nca Lázaro<br />
pública, dirigido a los <strong>de</strong>cisores públicos, a los actores que participan <strong>en</strong> <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> política, a los b<strong>en</strong>eficiarios y a los ciudadanos <strong>en</strong> su conjunto.<br />
Este es un punto c<strong>la</strong>ve <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>evaluación</strong>: <strong>la</strong> c<strong>la</strong>rificación <strong>de</strong> estos marcos,<br />
<strong>de</strong> lo que se persigue <strong>en</strong> cada caso, <strong>de</strong> modo que puedan establecerse “comunida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> práctica evaluadora” que habl<strong>en</strong> un l<strong>en</strong>guaje simi<strong>la</strong>r, que compartan una<br />
misma “cultura” <strong>de</strong> <strong>evaluación</strong>, tal como <strong>la</strong> <strong>de</strong>fine Speer:<br />
“… evaluation culture is … a mainstream prefer<strong>en</strong>ce for specific evaluation practices, approaches<br />
and systems. Evaluation cultures <strong>de</strong>velop and are influ<strong>en</strong>ced by the public policy sector<br />
and professionals and they are based on collective and operational choices as well as by<br />
rules-in-use.” (Speer, 2012, pos. 1407)<br />
• Responsabilidad organizativa: <strong>de</strong>b<strong>en</strong> existir organizaciones (una o varias) que realic<strong>en</strong><br />
evaluaciones, no sólo evaluadores individuales. Pero <strong>de</strong>be haber no solo organizaciones<br />
que produzcan o que t<strong>en</strong>gan el <strong>en</strong>cargo <strong>de</strong> producir evaluaciones, sino<br />
también organizaciones que <strong>la</strong>s solicit<strong>en</strong> y que <strong>la</strong>s utilic<strong>en</strong>, que coordin<strong>en</strong> <strong>la</strong> producción<br />
y <strong>la</strong> utilización, etc.<br />
Al respecto, Jacob (op. cit.) distingue <strong>en</strong>tre diversas configuraciones organizativas<br />
posibles:<br />
––<br />
Monopolio, don<strong>de</strong> una única organización ost<strong>en</strong>ta el rol dominante <strong>en</strong> el impulso<br />
y <strong>en</strong> <strong>la</strong> práctica <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>evaluación</strong>. En <strong>la</strong> literatura se seña<strong>la</strong> este sistema como propio<br />
<strong>de</strong> etapas incipi<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> institucionalización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>evaluación</strong>.<br />
––<br />
Pluralismo c<strong>en</strong>tralizado: <strong>en</strong> el s<strong>en</strong>o <strong>de</strong> un dispositivo organizativo <strong>de</strong> <strong>evaluación</strong>,<br />
un organismo y/o u conjunto <strong>de</strong> normas ocupa una p<strong>la</strong>za prepon<strong>de</strong>rante, <strong>de</strong>terminando<br />
el comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l resto, que se somet<strong>en</strong> voluntariam<strong>en</strong>te a ese sistema.<br />
Esta configuración es bastante más común, especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> sistemas maduros<br />
<strong>de</strong> ámbito anglosajón 2 .<br />
––<br />
Concurr<strong>en</strong>cia fragm<strong>en</strong>tada, don<strong>de</strong> no existe el elem<strong>en</strong>to c<strong>en</strong>tralizador <strong>de</strong>l caso anterior.<br />
Pue<strong>de</strong> darse <strong>en</strong> países fuertem<strong>en</strong>te <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>tralizados o bi<strong>en</strong> con <strong>de</strong>sarrollos<br />
incipi<strong>en</strong>tes y débiles <strong>de</strong> <strong>la</strong> institucionalización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>evaluación</strong> 3 .<br />
• Perman<strong>en</strong>cia: <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>evaluación</strong> no <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser puntuales, ais<strong>la</strong>das, sino<br />
que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> realizarse <strong>de</strong> forma regu<strong>la</strong>r, continuada, y <strong>de</strong>b<strong>en</strong> alcanzar un cierto volum<strong>en</strong><br />
y cobertura. Todo ello implica contar con recursos presupuestarios asignados<br />
también <strong>de</strong> forma explícita y ordinaria.<br />
• Énfasis <strong>en</strong> <strong>la</strong> utilización: los resultados <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>evaluación</strong> <strong>de</strong>b<strong>en</strong> <strong>de</strong> estar vincu<strong>la</strong>dos<br />
con los procesos <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones y procesos <strong>de</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los programas<br />
(asignación <strong>de</strong> recursos, ajustes <strong>en</strong> objetivos o activida<strong>de</strong>s, etc.).<br />
2. Algunos ejemplos <strong>de</strong>stacados, como es el caso <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong> <strong>evaluación</strong> fe<strong>de</strong>rales <strong>en</strong> Estados Unidos y<br />
Canadá, quedan fuera <strong>de</strong>l ámbito <strong>de</strong> este estudio.”<br />
3. Des<strong>de</strong> nuestro punto <strong>de</strong> vista, esta c<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong>bería incluir una configuración pluralista “<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>tralizada”,<br />
situada <strong>en</strong>tre el pluralismo c<strong>en</strong>tralizado y <strong>la</strong> concurr<strong>en</strong>cia fragm<strong>en</strong>tada, para acoger sistemas <strong>de</strong> <strong>evaluación</strong> <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>dos<br />
pero sin un núcleo coordinador. Mi<strong>en</strong>tras que el esc<strong>en</strong>ario <strong>de</strong> concurr<strong>en</strong>cia fragm<strong>en</strong>tada podría reservarse<br />
a sistemas <strong>de</strong> <strong>evaluación</strong> todavía débiles que aspiran según los casos a una configuración pluralista o bi<strong>en</strong> pluralista<br />
c<strong>en</strong>tralizada sin conseguirlo todavía pl<strong>en</strong>am<strong>en</strong>te.<br />
18