Pasaia III - Pasaiako udala

Heriotza hauek krudelak izan baziren, zer esan Eugenio Sarria
Lekuona sanpedrotarraren hilketaz? Lanean ari zela atxilotu
zuten, Oiartzunera eraman zuten beste lagun batzuekin, eta han
josi zituzten balaz. Eugenio, ordea, ez zen bertan hil: zaurituta
baino bizirik, zoritxarreko lagunen hilotzen ondotik ihesi ateratzea
lortu zuen. Gero gertatutakoaz bi bertsio daude. Bataren arabera,
Txikierdiko inguruetan laguntza eske zebilela, ondoko
baserriko bizilagun batek ezustean ikusi eta salatu egin zuen.
Santxo Beurkok jasotako bertsioak dioenez, ordea, falangistek,
iheslaria bilatzen lagundu ezean, beraiek fusilatzeko mehatxu
egin zieten baserritarrei, eta une horretantxe ekin zion Sarriak,
halakoa entzunda, berriro ekin zion ihesi, baina bere gordelekutik
atera orduko hil zuten.
Modu batera zein bestera, baserri haren aldamenean hil zuten
eta hantxe bertan lurperatu. Urte batzuk geroago, bere alarguna,
Maria Luisa Martikorena Oliden andrea, senarraren hilotza non
zen jakin eta haren hezurrak eta hondakinak jasotzera etorri zen;
maleta batean sartuta eraman zituen Zarauzko hilerrira.
Sarriarena bezain latza izan zen Oiartzabal Odriozola anaien
azkena ere. 1937ko apirilaren 2an erori zen Pedro, Santurtzin,
“Lenago il” batailoiarekin borrokan ari zela, eta egun berean
Ignacio anaia, San Ignacio Tertzioko erreketea, Eskoriatzako
frontean.
Ondoren aurkezten dugun zerrenda behin-behinekoa da guztiz,
ikerketa gaur egun zertan den islatzen duelako eta oraindik
ere asko dagoelako jakiteko. Zerrenda horretan bizia gerran galdu
zuten 100 bizilagun inguru bildu ditugu, Pasaian eta beste
herri batzuetan fusilatutakoak edo frontean hildakoak. Baina
arestian esandakoa nabarmendu nahi dugu: ikerketa hau osatzeko
dago, eta, horretarako, pasaitar guztien laguntza eta inplikazioa
da beharrezkoa eta estimatzekoa.
Bidebietako tiroaren
instalakuntzak 1920ko
horretan. Faxisten exekuzio
ugari egin zituzten
bertan. KUTXA
fototeka.
I 103