Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
124 I<br />
Han egon ginen 1941 arte. Alemaniarrek Mosku erasotzen<br />
zuten, eta uste genuen ez ginela handik bizirik aterako.<br />
Moskutik Saratovera eraman gintuzten, Volgako Kanalean dagoen<br />
herri batera. Alemaniarrak iritsiak ziren ordurako Saratovera,<br />
baina sobietarrek lortu zuten handik botatzea, putzu guztiak<br />
pozoitu zituzten, animaliak...<br />
Gerrak iraun zuen urte haietan lagun asko hil ziren.<br />
Errusiarrek janaria bidaltzen zuten eskola hartan geunden umeentzat,<br />
baina zuzendariak beretzat hartzen zituen jaki gehienak<br />
eta alemaniarrei ematen zizkien. Gu, berriz, jatekorik gabe ari<br />
ginen geratzen. Gero jakin zen espia alemaniarra zela eskolako<br />
zuzendaria. Zerbait ahora eraman behar eta, patata azalak eta<br />
halakoak jan behar izaten genituen batzuetan. Ni katagorri bat<br />
bezalakoa nintzen, edozein zulotxotan sartzen nintzen janaria<br />
bilatzeko eta nire anaiekin banatzeko. Zorionez, gu baino zaharragoak<br />
ziren batzuek eskolatik ihes egitea lortu zuten egun<br />
batean, eta gurekin zer gertatzen ari zen azaldu zieten errusiarrei.<br />
Haiei eskerrak salbatu ginen asko.<br />
Gero, gerra amaitu zenean, erietxe batera eraman gintuzten<br />
denak, suspertzeko eta sendatzeko, gehienak gaixorik geundeneta,<br />
batez ere nire anaia eta ahizpa, tuberkulosiak jota biak.<br />
Erietxetik ateratakoan ahizpak lana aurkitu zidan ehungintzako<br />
lantegi batean. Hemezortzi urte nituen orduan. Lanetik atera eta<br />
errusierazko eskolak hartzera joaten ginen, hango bizimodura<br />
hobeto egokitzeko. Ordurako zertxobait askeago bizi ginen,<br />
baina beste familia batzuekin batera partekatu behar genuen<br />
apartamentua. Hala, diru pixka bat irabazi ahal izan nuen, eta<br />
anaiari lagundu; Teofilok nik baino zorte hobea izan zuen, gazteagoa<br />
izanik, ikasteko eta nekazaritza-ingeniari karrera amaitzeko<br />
aukera izan baitzuen.<br />
Gerra bitartean Europan aterpetu zituzten haur pasaitarren zerrenda (behin-behinekoa)<br />
Abad Refojos, Leopoldo Montauban<br />
Agirre Gorrotxategi,<br />
Albizu Etxeberria, Maria Selle-sur-Cher<br />
Amiana San Pedro, Consuelo SESB<br />
Amiana San Pedro, Jose SESB<br />
Amiana San Pedro, Manuela<br />
Amiana San Pedro, Soledad SESB<br />
Aranburu Erauskin, Josefa<br />
Aranburu Erauskin, Jose<br />
Bilbao Garcia, Maria Pilar Cadaujac<br />
Karikar Etxeberria, Juan Clermont<br />
Centeno Chano, Jose La Ville aux Cheres<br />
Centeno Chano, Manuel Beaugency<br />
Cousillas Cruz, Francisco Saint Chirstau<br />
Cruz Lopez, Alicia Eupen (Belgika) (1939-10-10))<br />
Cruz Lopez, Encarnacion Eupen (Belgika) (1939-10-10))<br />
Cruz Lopez , Margarita Eupen (Belgika) (1939-10-10))<br />
Cruz Lopez, Jesus Erresuma Batua (1937-5-23)<br />
Cruz Lopez, Rafael Erresuma Batua (1937-5-23)<br />
Dominguez Uranga, Celestina Liege (Belgika) (1939-7-19)<br />
Dominguez Uranga, Celestino Oleron<br />
Dominguez Uranga, Felix Oleron<br />
Dominguez Uranga, Jose Antonio Oleron<br />
Dominguez Uranga, Luis Oleron<br />
Etxabe Urbieta, Antonio Vire<br />
Etxabe Urbieta, Jose Vire<br />
Hogeita bi urte nituela katalan batekin ezkondu nintzen eta<br />
seme bat izan nuen, Avelino, baina gero banandu egin ginen<br />
senarra eta biok.<br />
Francok ez zuen nahi gu itzultzerik, beldur baitzen Errusian<br />
bizi izan ginenok hango ideiak ekarriko ote genituen Espainiara,<br />
baina azkenean dena konpondu zen eta 1957an Trintxerpera<br />
itzuli ahal izan nintzen, bigarren espedizioan. Iritsi nintzenean<br />
ez nuen inor ezagutzen, etsita nengoen. Hogeita hamar urte<br />
nituen, eta zazpi urteko seme bat. Egia esan, gorriak ikusi<br />
nituen. Amarekin bizi ginen, baina ez nintzen sekula ondo moldatu<br />
berarekin. Errusiaren oroimina etortzen zitzaidan sarri.<br />
Gero lanean hasi nintzen, lehenbizi Antxon, Orlando lantegian,<br />
antxoak garbitzen. Hura ez nuen batere gogoko eta utzi egin<br />
nuen, eta etxe bat garbitzen hasi nintzen. Azkenean, halako<br />
batean, lana lortu nuen San Ignacio Hotelean, Donostiako Easo<br />
kalean. Eta urte batzuen buruan, ospitale militar batera joan<br />
nintzen lanera, erizaintzako laguntzaile.<br />
Ospitalean baziren moja batzuk eta begi zimurrez begiratzen<br />
ninduten Errusian egona nintzelako, Sor Transitok batez ere.<br />
Galiziara joan behar genuela tematu zen behin ama, familia<br />
ezagutzera. Hara iritsi eta astebetera polizia gutaz galdezka hasi<br />
zen, ezin omen genuen hemendik atera urtebete pasa arte.<br />
Irunera joan eta Meliton Manzanasen aurrean aurkeztu behar<br />
izan genuen. Halako izua nion...<br />
Batzuetan erbesteratuen bileretara gonbidatzen gaituzte<br />
Bilbora, Donostiara eta abar, baina Errusian bizitakoaz baino ez<br />
dute hitz egiten, eta nik ez dut maite hura guztia gogoratzea. Nik<br />
gaurko eguna bizi nahi dut”.
Change language