Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ko errepresioa eta kontrol soziala beharrezko zituen 76 . Liburu<br />
honen aurreko ataleko hemerotekan ikus daiteke <strong>Pasaia</strong>n<br />
burututako omenaldiak (Voz de España 1936/10/20; El Diario<br />
Vasco 1937/03/23; El Diario Vasco 1937/03/24; El Diario<br />
Vasco 1937/04/30)<br />
Berrogei urtez, ofizialki, talde batean bakar-bakarrik gertatu<br />
ziren hildakoak; ‘Jainkoaren eta Espainiaren izenean’ eroritakoen<br />
hilobi komunak bakar-bakarrik; indarkeria iraultzailea<br />
baino ez. Eta horretan guztian oinarriturik abiatu ziren memoriaren<br />
politikak. Primo Levik ‘memorizidio’ izenaz kontzeptualizatu<br />
zuena burutzen saiatu zen diktadura frankista, garaituei<br />
berau ezarriz propaganda autolegitimatzailerik zorrotzenaren<br />
bidez eta beldurraren eta isiltasunaren halako kulturajardunbide<br />
baten bidez. Memorizidio bat, hortaz, bi zentzutan<br />
bururatua, lehenik garaipenaren biktimena, eta bigarrenik<br />
garaipena inposatzeko erabilitako bideena, indarkeriazko<br />
zamarena, alegia. Francoren Espainiak ezin zuen atzerrian<br />
bere burua erakutsi erregimen hiltzaile baten modura, non<br />
existitzen baitziren kontzentrazio-zelaiak, lan behartuak, hilketa<br />
guztiz sumarioak, epaitegi bereziak, ume-bahiketak kartzeletan<br />
eta, oro har, giza eskubideen aurkako mota guztietako<br />
bortxaketa sistematikoak. Horregatik, isiltasunaren eta ukapenaren<br />
makineria martxan jarri zen, ahantzia helburu.<br />
Propaganda frankistak 1939. urtea aukeratu zuen<br />
‘Garaipenaren urtea’ ospatzeko. Hortik aurrera, Espainiar estatuko<br />
lurralde luze-zabal osoan Jainkoagatik eta Espainiagatik<br />
hildakoen omenezko monumentuak eta gurutzeak altxarazi<br />
zituen. Gerran mutilatuei eta zaurituei ere laguntza ekonomiko<br />
eta omenaldiak ere erabat egiten zitzaizkien <strong>Pasaia</strong>n ere;<br />
aurreko ataleko hemerotekan ikus daitekeen bezala (El Diario<br />
Vasco 1937/04/21).<br />
1940n, Estatuburuaren agindu batek, ‘horda marxisten’ biktimen<br />
errestoak deshobiratzeko jarraitu beharreko tramiteak<br />
erraztu egin zituen. Ildo berean, funtzionario postuen portzentaia<br />
bat garaileen bandoko mutilatu, borrokalari ohi eta abarrentzat<br />
gorde zen 77 . Errepublikazaleek hildako gorpuak lurperaturik<br />
zeuden hilobiak irekitzeko baimena eman zuten, eta<br />
‘Causa General’ izeneko makroekimen judiziala jarri zuten<br />
abian, gerra hasi zenetik alderdi errepublikanoak eragindako<br />
hilketak ikertzeko helburuz.<br />
Frankismoak eskenatoki erdian ezarri zuen Gerra Zibila:<br />
liberalismoak eta demokraziak eragindako hondamendiaren<br />
helmuga eta ‘Espainiaren berpizkundearen’ abiapuntu gisa.<br />
Gerraren zentralitatea bi fronte ezberdinen bidez ikuskatu ahal<br />
zen: II. Errepublika eta ‘izu-gorria’ eta bestea ‘Jainkoa eta<br />
Espainiaren alde erorien’ oroimena eta Estatu Berriaren irudien<br />
goraipamenean. Esate baterako Causa Generalean Gipuzkoari<br />
dagokion espedientean zera gehitzen da 78 : “La provincia de<br />
Guipúzcoa, de pequeña extensión geográfica y población<br />
densa, pertenece a la zona del País Vasco, en cuyo pueblo brillan<br />
con indudable esplendor las características de laboriosidad,<br />
honradez, sentimientos de orden e idem religiosas profundas.<br />
La capacidad de trabajo de los habitantes así como sus<br />
indudables dotes de organización, han hecho que prosperen<br />
infinidad de industrias, que han traído elementos extraños al<br />
país y entre los que fácilmente se han infiltrado teorías sociales<br />
Froilan Lakarra, ezkerretik bigarrena, lagun talde batean, frontean.<br />
Florentino Pontestaren karneta, Jeronimo Asteasuinzarrak, Pasai San Pedroko PNVko guardia zerbitzuetako<br />
arduradunak sinatua. Donostiako Ontzi Museoa.
Change language