Pasaia III - Pasaiako udala

46 I
Kultura arloan ere herriko hainbat pertsonak utzi zuten arrastoa.
Hala, Gelasio Aranburu apaizaren izena goraipatu nahi
genuke; hark abiatutako lana gero Serafin Esnaolak Trintxerpen
hasitakoaren akuilutzat har liteke.
Gelasio Aranburu Alkain Andoainen jaio zen, 1896ko urriaren 28an. Fernando
Alkain Urnietako bertsolariaren iloba zen eta Zabalo familiaren lehengusua.
(Jon Zabalo, marrazkilari eta karikatura egilea, mugimendu kultural nazionalistaren
kartel eta ilustrazioetan pieza nagusietako bat. Eta Pablo Zabalo
Donostiako garai hartako arkitektorik garrantzitsuenetako bat).
1908 eta 1912 bitartean humanitateak ikasi zituen Andoainen, eta handik
Gasteizera jo zuen Filosofia ikasketak egitera (hiru ikasturte). 1915ean
Burgoserantz egin zuen txango, Teologia ikastera. 1920an lortu zuen doktoretza
Teologian, eta ikasketak amaitu orduko apaiz ordenatu zuen Eijo eta Garay
gotzainak, 1920ko maiatzaren 29an.
Zuzenbide ikasketak ere egin zituen; Zuzenbide Zibilean lizentziatu zen
Valladolideko Unibertsitatean.
1921eko otsaila eta azaroa bitartean apaiz lagunkide moduan aritu zen lanean
Guardiako Santa Maria de los Reyes elizan (Araba). Urte bereko azaroaren
26an, Pasai Antxoko San Fermin parrokiara etorri zen, eta hantxe egon zen
1936. urteko azkenera arte. Orduan jo zuen erbestera, Uztaritzera hain zuzen, eta han ere apaiz lanean aritu zen 1939ko
abenduaren 7ra arte. Gero, Biarritzeko San Martin elizako apaiz lagunkide izendatu zuten, eta lan horretan aritu zen
1947ko irailaren 29ra arte.
1948ko martxoaren 1ean itzuli zen erbestetik eta Madrilgo San Jeronimo el Real parrokiako eliza-sakristau eta meza-biltzaile
izendatu zuten.
1949ko otsailaren 22tik hil arte, 1968ko azaroaren 18ra arte hain zuzen, Donostiako SanVicente Martiriaren eliza-kaperako
maisua izan zen.
Apaiz moduan egindako lanak eta Antxoko Schola Cantorum gogoangarria sortzeak arrasto sakona zuen herritarren artean.
Oraino ere badirau arrasto horrek.
Aranbururen ekarriaren adibide, hortxe ditugu Aita Donostia
musikologoak, euskal kulturako beste izen handi batek, idatzitako
artikuluak. El Dia egunkarian argitaratutako idatzi haietan
Gelasio Aranburuk Schola Cantorum-en bidez koru-musikan
egindako sorkuntza eta ekarpena goratzen du Aita Donostiak.
Lan honek, bitarteko gutxirekin egin arren, Antxoko umeek bestelako
kezkak izatea piztu zuen, eta bidaietan parte hartzea ere
bai. Aita Donostiaren artikulu horietako batean Santiagora egindakoa
kontatzen da. Antza denez, gainera, Antxoko umeen
ahots-kalitateak Aita Donostia bezalako aditu bat ez ezik,
Galiziako gizartea ere hunkitu omen zuen.
Bestalde, segidan, zatika berrituko ditugun artikulu hauek
bete-betean islatzen dute garaiko pentsamoldea, baita gure
herriari buruz kanpoan zuten irudia ere, behin eta berriro
aipatzen baitute pasaitarren erlijioarekiko fedea ez zela
meza-dirutan aberasteko modukoa. Ez dira falta gure barrutietako
bizi-baldintza gogorrei buruzko aipuak. Eta ohar bat
ere bada Donostiako burgesentzat, gure herriaren eta hiriburuaren
arteko alde sozialak ezin hobeto laburtzen dituena:
Donostiar aberaskumeok: jaiki orduko zuen gelako leihoa
zabaltzen duzuenean, beharbada Pasaia aldera begiratzen
duzue, kezkaz begiratu ere, Pasaia, beltzez azpildua zuengana
datorrela oldean. Gelditu nahi duzue? Lagundu lan apostoliko,
sozial, artistiko hau. Gaurko abeslari kozkor hauek
gizon izango dira bihar...