Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
suminduta zeuden Gobernuak bultzatutako nekazaritza-politika<br />
berriarekin eta jauntxoek euren lurrak ez lantzeko hartutako erabakiarekin...<br />
Horrek guztiak lanik gabe utzi zituen nekazari asko<br />
eta asko.<br />
Jose Luis de la Granja historialariak arrazoi politikoak aipatzen<br />
ditu 1934an gatazkak eta liskarrak areagotzeko 26 : “Bat, eta<br />
nagusia, sozialismo espainiarra, Gobernutik atera eta hauteskundeak<br />
galdu ondoren (1933ko azaroaren 19an) gogorragotu egin<br />
zela. Gogorragotze horrek goia jo zuen 1934ko urriko iraultzarekin.<br />
Asturias eta Katalunia izan ziren bi gune nagusiak, eta<br />
hirugarrena Bizkaia eta Gipuzkoa. Bi probintzia hauetan 42 hildako<br />
eta 1.500 atxilotutik gora izan ziren”.<br />
Sozialisten matxinatzeko ekimenari Partidu Komunista batu<br />
zitzaion irailaren 8an. CNT, berriz, elkartze mugimendua indartzen<br />
aritu zen Asturiasen.<br />
Gil-Roblesen CEDAko kide batzuk Lerrouxen Gobernuan sartu<br />
izana (1934ko urriaren 4ean). Huraxe izan zen sua piztu zuena,<br />
Alderdi Sozialista ekintzara eraman zuena. 1934ko iraultzak<br />
porrot egin zuen Madrilen, Asturiasen irabazi –nahiz eta gero<br />
armen indarrarekin suntsitu zuten–, nazio-aldarrikapen kutsua<br />
hartu zuen Katalunian eta bizirik egon zen Euskal Herriko zenbait<br />
gunetan, <strong>Pasaia</strong>n besteak beste, baita Aragoi eta<br />
Andaluziako hainbat herritan ere.<br />
Borroka galdua izan zen hura, baina, hala ere, lagundu zuen<br />
Gobernuaren faxismoaren aldeko politika geldiarazten. Eta<br />
lagundu zuen, aldi berean, Frente Popular-ak 1936ko hauteskundeetan<br />
lortutako garaipenean. Porrota goxaturik, arrazoiak<br />
bilatzen hasita ezin, bada, Armadaren eta ordena-indarren garaipen<br />
hutsa aipatu. Antolatzaileek ere, PSOEk eta UGTk, ez zeukaten<br />
arrakasta lortzeko konfiantza handirik. Batetik, alde handiak<br />
zeuden Indalecio Prieto eta Largo Caballeroren helburuen<br />
artean; eta, bestetik, aliantzarik ere ez zuten bilatu langile klase<br />
osoaren erantzun bateratu eta jendetsua bermatzeko. Bi arrazoi<br />
horiek ahuldu egin zuten mugimendu grebalari eta iraultzailea.<br />
Ramon Tamamesenak dira ñabardurak: “Euskal Herrian, urriko<br />
iraultzaren egun haietan, gatazka eta indarkeria giro gordinena<br />
ez zen gune nazionalistetan bizi izan, langile guneetan baizik,<br />
Eibarren eta Arrasaten. Hau da, PSOE eta UGT nagusi diren<br />
inguruetan. Eta <strong>Pasaia</strong>n ere bai, han FAIren eta PCEren eragina<br />
nabarmenak izan ziren” 27 .<br />
Hainbat herritan, Bilbon adibidez, iraultza, greba orokor batera<br />
mugatu zen, besterik gabe, baina beste zenbait herritan, hala<br />
nola Bizkaiko Ezkerraldekoetan eta Gipuzkoako Arrasaten,<br />
Eibarren eta <strong>Pasaia</strong>n, greba iraultzailea eta armatua izan zen.<br />
Sozialistek, komunistek eta anarkistek osatu zituzten altxamen-
Change language