Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Giro itogarri horretan, beraz, frankisten tropak gure herrian<br />
sartu ondoren hartutako errepresio neurrietako bat<br />
Errepublikari leial izan zitzaizkion sindikatu eta antolakunde<br />
politikoen egoitzez eta lokalez jabetzea izan zen. Antxoko<br />
PNVren Batzokia, adibidez, Pelayos y Margaritas errekete<br />
laguntzaileen kuartel gisa egokitu zuten. Eta Antxoko bertako<br />
ELA-STV sindikatuaren egoitza Circulo Tradicionalista-ren<br />
(alderdi karlista) esku utzi zuen Komandante Militarrak.<br />
Modu berean, jabetzeei buruzko 1937ko urtarrilaren 10eko<br />
dekretua kaleratu baino lehen, armadak konfiskatu egin zituen<br />
euren kanpaina militarrerako premiazko jotzen zituen ondasun<br />
guztiak. Hala, adibidez, Udal Artxibategian badira hainbat<br />
konfiskatzeren kopiak. Atanasio Berrondo okin antxotarraren<br />
kamioi txikiarena esaterako, edo Cafes Imaz enpresaren beste<br />
ZIGILATUTAKO ETXEAK ETA KONFISKATUTAKO LOKALAK<br />
<strong>Pasaia</strong>ko Udal Artxibategia: 83 (Antxo)<br />
ko uztailaren 24an, hau da, <strong>Pasaia</strong> matxinoek<br />
1937menperatu eta hamar hilabete geroago, Udalak<br />
udalerriko etxebizitzen zerrenda bidali zien agintariei, bertan<br />
zehazturik zein egoeratan zegoen bakoitza. 1937ko maiatzaren<br />
1eko 264. dekretuan ezarritako agindua bete zuen Udalak<br />
horrela. Zerrenda horiei esker jakin dezakegu zein etxebizitza<br />
geratu ziren hutsik <strong>Pasaia</strong>n, alegia etxe horietako zein bizilagun<br />
eta maizter ez ziren herrira itzuli, faxisten esku zegoela jakinda.<br />
Zerrenda horietan, hutsik zeuden etxebizitzez gain, agintariek<br />
zigilatutakoak ere zein ziren zehazten da; etxe horietako bizilagunak,<br />
kanpora alde eginak egoteaz gain, errudunak ere baziren<br />
erregimen matxinatuaren arabera. Zigiluak, gainera, agintarien<br />
aurrean aurkeztera behartzen zituen jabeak eta maizterrak,<br />
herrira itzulitakoan. Horrek areago estutzen zuen herritarren gainean<br />
ezarritako kontrola.<br />
Beste ikuspegi batetik, interesgarria da ikustea garai hartan<br />
zeinen zabaldua zegoen apopilo sistema, aipatzen diren etxebizitza<br />
asko gelak baitira izan ere, etxe baten barruan.<br />
DONIBANE<br />
Jabeak artean itzuli ez ziren pisuak: 55, eta kopuru horri beste<br />
3 etxebizitza gehitu beharko litzaizkioke, bertako maizter<br />
guztiak joanak baitziren.<br />
Agintariek zigilatutako etxeak: 7 pisu eta behe bat.<br />
SAN PEDRO-TRINTXERPE<br />
Jabeak artean itzuli ez ziren pisuak: 19, eta kopuru horri beste<br />
2 etxebizitza gehitu beharko litzaizkioke, bertako maizter<br />
guztiak joanak baitziren.<br />
Agintariek zigilatutako etxeak: 16<br />
Maizterrak artean itzuli ez ziren gelak: 60<br />
Agintariek zigilatutako gelak: 45<br />
kamioi batena, edo San Pedro-Donostia ibilbidea egiten zuen<br />
Salvador Lores konpainiako autobusarena.<br />
Baina konfiskatzeak, isunak eta bahimenduak gerra garaiko<br />
hornidura hutsa baino gehiago izan ziren, susmagarrien etxeetako<br />
miaketak eta lapurretak baino zer edo zer gehiago. Udalak<br />
ere aurre-aurrean aritu ziren, goragokoen aginduak betetzen.<br />
Lehen unetik, gainera. Hala, 1936ko irailaren 13an ateratako<br />
dekretuak matxinatuekin lerratu ez ziren antolakunde guztien<br />
legez kanpoko izendatzea agintzen zuen, baina banakoei ere<br />
eragin zien, “mugimendu nazionalaren kontra agertutako erresistentzia<br />
zentzugabea” zela eta. Ondoren, 1939ko otsailaren<br />
9an, Francisco Franco jeneralak “Erantzukizun Politikoen Legea”<br />
sinatu zuen. Haren bidez, isunak ezartzen zizkieten auzipetuei,<br />
kasu bakoitzean epaitutako gertaeretan izandako parte-<br />
ANTXO<br />
Jabeak artean itzuli ez ziren pisuak: 5<br />
Agintariek zigilatutako etxeak: 2<br />
Agintariek zigilatutako gelak: 164<br />
GUZTIRA<br />
Jabeak artean itzuli ez ziren pisuak: 79, eta kopuru horri beste<br />
5 etxebizitza gehitu beharko litzaizkioke, bertoko maizter<br />
guztiak joanak baitziren.<br />
Agintariek zigilatutako etxeak: 25<br />
Maizterrak artean itzuli ez ziren gelak: 60<br />
Agintariek zigilatutako gelak: 209<br />
Antxon, etxebizitzez gain, beste hainbat lokal ere konfiskatu<br />
zituzten. Kale Nagusiaren 5. zenbakian, adibidez lokal bat konfiskatu<br />
zuten, eta Falange Tradicionalista-ren esku utzi. Behe bat<br />
konfiskatu zuten komandantzia militarrarentzat (San Sebastian<br />
kalea, 13), lokal bat egokitu zuten karabineroentzat (Blas de<br />
Lezo, 2), eta zumardiko biltegi bat erreketeen esku utzi zuten<br />
(ziur asko ordura arte Antxoko Batzokia izandakoa).<br />
Renteria kaleko 3. zenbakian, 4. eta 5. solairuko lau etxebizitzak<br />
hustu egin zituzten, aurreko urtean eroritako bonbek, lehertu<br />
ez arren kalte handiak eragin zituztelako.<br />
I 107
Change language