Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
(goian) Luzuriagako<br />
ikuspegi nagusia<br />
1927an.<br />
(behean) Andonaegui<br />
ontziola San Pedron.<br />
<strong>Pasaia</strong>ko<br />
Agintaritzaren argazkiartxiboa.<br />
18 I<br />
zaion enpresa, Sociedad Española de Tubos de Estaño, S.A.<br />
(SETE), 1933ko azaroan eratu zen, Jaime Domergue Mathiot,<br />
Angel Eizagirre Maguines eta Ladislao Calparsoro Sasiain eragile<br />
zituela, Pechiney talde frantziarraren laguntzarekin.<br />
Antxon kokatu zen, eta 1936an hasi zen lanean. Haren aldamenean<br />
sortu zen 1939an Tornillos Molinao lantegia, gero<br />
AGSA tailerrak bere baitan hartuko zituena. Eta urtebete lehenago,<br />
Bianchi lantegiak ere Antxon hartu zuen lur; elektronikako<br />
osagaiak egiten zituen.<br />
Enpresa hauek guztiek barrutiaren goraldi ekonomikoa eragin<br />
zuten, eta, aldi berean, bertoko biztanleen langile-tradizioa<br />
biziarazten lagundu zuten.<br />
1.2 Ontzigintza<br />
Lourdes Odriozola ontzigintzan adituak 4 hala deskribatzen du<br />
<strong>Pasaia</strong>k alor honetan hartu zuen abiada: “XX. mendea jaiotzearekin<br />
batera hasi zen suspertzen <strong>Pasaia</strong>ko ontzigintza, batez ere<br />
garaiko abagune egokiak bultzatuta. Nolanahi ere, 1900eko<br />
lehen urte haietan, <strong>Pasaia</strong>ko ontziolen berpiztea geldo samarra<br />
eta hala moduzkoa izan zen”.<br />
Hastapen haietan, Astilleros de Francisco Andonaegui zegoen<br />
Pasai San Pedron, 1908an sortutako ontziola. 150 langile izatera<br />
iritsi zen lantegi hau. 500 tona bitarteko arrantzontziak egiten<br />
zituzten bertan. Lehen Mundu Gerra amaitutakoan, lan hori utzi<br />
eta armadore hasi zen; 14 ontzi itsasoratu zituen.<br />
Ontziak egiten aritzen zen Astilleros Ascorreta lantegia ere,<br />
1922an. Hasiera batean Pasai San Pedroko parrokiaren inguruetan<br />
kokatu zen, baina 1949an Ondartxo aldera jo zuen.<br />
Garaitsu hartan, astialdirako ontziak egiten berezitu zen<br />
Donibaneko Astilleros Karrpard lantegia.<br />
Nolanahi ere, 1929an San Pedron Astilleros Luzuriaga zabaldu<br />
zutenean, orduan eman zuen ontzigintza industriak lehen<br />
urrats sendoa modernizazio aldera. Inbertsio handiak egin ziren,<br />
eta horrek onura handiak ekarri zituen: egurrezko kroskoetan<br />
teknologia berriak aplikatzeko aukera, adibidez, batez ere<br />
arrantzontziak eraikitzeko. Bestalde, altzairuzko kroskoen<br />
manufaktura eta gasolio bidezko propultsioa uztartzea lortu<br />
zuten, ikatz bidezkoaren ordez.<br />
1930ean, Luzuriagak Mamelena tailerrak bildu zituen bere<br />
enpresara, hurrengo urtean Astilleros del Rey gunekoak. Eta<br />
1937an beste horrenbeste egin zuen Constructora Guipuzcoana<br />
lantegiarekin.<br />
Astilleros Luzuriaga-k berrikuntzaren alde egindako apustuaren<br />
adibide garbia da ontziolak 1933an ur gainean jarritako<br />
dikea, gero, 1950ko hamarkadan, Pasai Donibaneko<br />
Bordalaborda ingurura eraman zuten hura.<br />
Astilleros Luzuriaga-k ontzigintzaren zati handi bat eduki<br />
zuen kontrolpean. Denborarekin badiaren bi ertzetan beste<br />
hainbat enpresa kokatu ziren, eta haiekin lehian aritu zen<br />
Luzuriaga. Zehazki, ontziola hauekin: Astilleros San Juan,<br />
Astilleros Eraso eta Constructora Guipuzcoana. San Juan-en<br />
Astilleros de Pasajes S.A. lantegiak Bizkaia auzoan zituen instalazioak<br />
berrerabili zituen; Eraso-k Zumaiatik <strong>Pasaia</strong>ra ekarri<br />
zuen bere jarduera 1925ean, eta Constructora Guipuzcoana-k<br />
Urteak Ontzi<br />
kopurua<br />
guztira<br />
PASAIAKO EKOIZPENA, 1900-1939<br />
Materiala<br />
Egurra Altzairua<br />
1900-1909 3 3 --- 1<br />
Propultsioa<br />
Ikatza Gasolioa<br />
1910-1919 17 17 --- 16 1<br />
1920-1929 38 3 2 33 5<br />
1930-1939 42 22 20 21 21<br />
Iturria: Espainiako ontzien Zerrenda Ofiziala.<br />
aurrez Andonaegirenak izan ziren ontziolak erosi zituen.<br />
Aurreko taulan ikus daitekeenez, ontzigintza industriaren
Change language