Pasaia III - Pasaiako udala

Feria eguna Antxon.
Eduardo Lagarde.
Guipúzcoa en los
dibujos de Eduardo
Lagarde, 1924-1932
op. cit.
66 I
irudiko, Gobernuak ezarritakoa beste autonomiarik ez dagoela
eman nahi izan zuten aditzera.
Jarraian, Obesok eta Aldalurrek hartu zuten hitza. Haiek ere
Uriak esandakoaren aldera egin zuten indar. Eta kaltetutako
Udal guztiek elkartu egin behar zutela gaineratu zuten, bakoitza
norabide jakinik gabe ibili ordez. Horri begira, bertan ziren
zinegotziek itxarotea erabaki zuten, Barne Batzordeek zer
agintzen zuten eta kaltetutako beste Udalek nola jokatzen
zuten zain.
Astebete geroago, abuztuaren 21ean zehazki, berriro bildu
zen Udalbatzarra. Bergara eta Uria jaunak ezin zutela joan
desenkusatu ziren. Pedro Miguel Lapazaranek hartu zuen batzar
hartan ere alkatearen eginkizuna. Bilkuraren hasieran adierazi
zuen berezko alkate Olaziregi jaunaren jokabidearekin
bat egiten zuela, eta, beraz, ez zegoela prest Udalaren inongo
batzarretan gehiago buru egiteko.
Adierazpena entzundakoan, Udalbatza osoak agertu zuen
elkartasuna etor zitezkeen ekintza eta ondorioekiko. Bigarren
alkateordea, Jose Mª Bergara, ondoezik, ez zen batzarrera
joan; presidentzia ere ez zuen beste inork hartu nahi izan, eta,
ondorioz, bertan behera geratu zen bilera.
Jarrera horren bidez Pasaiako Udalak argi erakutsi zuen karguei
uko egiteko borondatea, nahiz eta uko hori egun batzuk
geroago gauzatu.
Irailaren 2rako Alkateen Batzarra deitu zuten Zumarragan.
Eztabaidagaiak: ardoaren estatutua eta Kontzertu
Ekonomikoaren ukiezina. Telesforo Monzonek Bartzelonan
lortu zuen Esquerra Republicana eta Union Socialista de
Catalunya alderdietako hainbat diputatu bilerara etortzea.
Manifestazioa, alkateak buru zirela, Zumarragako udaletxe
aldera zihoala, Asaltoko Guardiek bidea itxi zuten. Herri osoa
hartua zuten guardiek. Alabaina, hain izan zen jendearen emana
eta presioa handia, hautsi egin baitzen segurtasun hesia, eta
bilera egin ahal izan zen azkenean. Zehatzago esanda, soilik
diputatuek egin zuten bilera, euren immunitate parlamentarioaren
babesean. Indalecio Prieto diputatu sozialista izan zen
batzarreko presidente. Bere hitzaldian elkartasuna eta atxikimendua
agertu zien euskal udalei eta euren borrokari.
Monzonen hitzaldiaren ondoren, Santalo diputatu katalanak
ere herrikideei agertu zien babesa. Batzarretik irtetean,
Guardia Zibilak eraso egin zuen bertan bildutakoen kontra.
Baita hurrengo egunean ere, parlamentari euskaldunak eta
katalanak Gernikako Arbola abesten hasi zirenean arbolaren
aurrean 23 .