Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Pasaia III - Pasaiako udala
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Lasa armadoreak berak sarri aipatzen zuen Trintxerperen irudi<br />
txar hori, Gurutzadan zehar izandako gertaerei buruz ari<br />
zela: “Trintxerpe. Francoren tropak, Beorlegi buru zela, herrian<br />
sartu zirenean, jende guztiak alde egin zuen. Ontziak ere<br />
denak eraman zituzten. Bakar bat geratu zen, gu geu eraikitzen<br />
ari ginen bat. Kalean ez zen entzuten balkoietara ateratako<br />
katuen marraka besterik. Trintxerpe hala uzteko, kontuan izan<br />
behar da CNT-FAIren gunea zela auzoa, komunista tankerakoa.<br />
Hortik ihesa. Denborarekin joan ziren itzultzen” 31 .<br />
Kolpistak iritsi zirelarik <strong>Pasaia</strong>n katuak besterik ez zirela<br />
geratu esatea gehiegikeriatzat hartu liteke, baina bada beste<br />
deskribapen bat, antzeko tonuan eta ikuspegi beretik, konparazioa<br />
berrestera datorrena. El Diario Vasco egunkariko berriemaileari,<br />
ordea, ez zirudien hainbeste axola zitzaionik matxinatuak<br />
herrian sartu zirenean pasaitarrek utzitako hutsunea:<br />
“Nahiz eta bakan batzuk besterik ez garen geratu herrian, gaudenok<br />
ez dugu atzera egingo”.<br />
Nolanahi ere, Serafin Esnaola apaizak trintxerpetarren izen<br />
ona eta ohorea defendatzen du bere liburuan, eta hamarkada<br />
erabakigarri hartan gertatutako guztia arrazoitzeko ahalegina<br />
egiten du: “Haiekin bizi izan nintzen 25 urteetan elkar errespetatzen<br />
zuten trintxerpetar guztiek. Giro hori arnastu nuen nik<br />
gizartean. Bizikidetza eta elkarrenganako errespetu hori izan<br />
zen komunitate haren ezaugarrietako bat. Diferentzia ideologikoak,<br />
politikoak, hizkuntza aldetik edo erlijio aldetik egon<br />
zitezkeenak ez ziren inoiz sesiorako, inor baztertzeko edo mespretxatzeko<br />
arrazoi izan. Ez apaizak eta ez elizkizunak ez ziren<br />
inoiz errespetu falta eta tratu gaiztoen jomuga izan. Hau guztia<br />
hartu bedi euren fede eta sentimendu erlijiosoen adierazgarri,<br />
baita euren berezko zuzentasun eta zintzotasunaren erakusgarri<br />
ere. Alegia, hamarkada malkartsu hartako (30-40) gorabehera<br />
eta jarrera ezohiko haiek istripu moduko bat izan ziren euren<br />
bizitzan; garai gatazkatsu hartako baldintza bereziek eta trintxepetarrei<br />
egokitu zitzaien bizimoduak eragindako istripua” 32 .<br />
Orrialde hauetan barna, Gerra Zibila lehertu aurretik<br />
<strong>Pasaia</strong>ko bizitza sozial eta politikoan izan ziren gertaera eta<br />
mugarri nagusiak deskribatzen eta finkatzen saiatu gara.<br />
Antxo-Kaputxinoetako<br />
inguru honetan ikus<br />
litekeen bezala, portuko<br />
azpiegitura asko<br />
handitu zen XX. mendearen<br />
lehen erdian.<br />
<strong>Pasaia</strong>ko<br />
Agintaritzaren<br />
argazki-artxiboa.<br />
Uste dugu lekukotza hauen argitan aise atzemango dela<br />
gizartea zeinen bizia eta dinamikoa zen garai hartan, industria<br />
garapenaren abaroan nola egin zuten bat bi komunitatek, lanak<br />
nola elkartu zituen, baina baita euskal aldarrikapen eraginak<br />
ere. Bat egiteak sendoagoa zirudien San Pedro-Trintxerpen eta,<br />
bereziki, Antxon. Donibane gune tradizionala zen artean, erlijioari<br />
dagokionez bereziki. Baina gertaera larriak zetozen,<br />
gain-gainean zen faxisten erasoa. Horrek akuilatu zituen pasaitarrak<br />
elkartzera. <strong>Pasaia</strong> osoak bat eginda jokatu zuen altxamenduaren<br />
aurrean. Egin dezagun kontu noraino: erretreta jotzeko<br />
ordua iritsi zenean herria hutsik geratu baitzen, –hala diote<br />
kronikek–, herritar gehienak ebakuatuak edo frontean zeudela.<br />
I 75
Change language