ZELFSTURING ONDER ZEIL - WINDPILOT

Er is in zeilkringen nogal wat verwarring geweest over de naam Sailomat, vanwege het feit
dat twee verschillende bedrijven deze naam gebruikten. Het juridische gevecht tussen de
betrokken partijen heeft een aantal jaren geduurd en zorgde voor onrust op de markt.
Sailomat Sweden AB was in 1976 opgericht door de drie Zweden Boström, Zettergren en
Knöös. Met financiële steun van de Zweedse overheid ontwikkelde het bedrijf de Sailomat
3040, een dubbelroersysteem. Het was elegant en innovatief en het was het eerste ontwerp dat
een servo-pendulumsysteem op deze manier rechtstreeks aan een hulproer koppelde. Het
systeem was ook ontzettend duur en viel buiten het bereik van veel zeilers. Overschatting van
de potentiële markt en persoonlijke onenigheid tussen de drie partners waren waarschijnlijk de
oorzaak van de problemen binnen het bedrijf. De productie stopte in 1981 en het bedrijf is kort
daarna geliquideerd. De Nederlander H.Brinks, de voormalige Europese marketingmanager van
het bedrijf die de rechten heeft verkregen, heeft het systeem nog een aantal jaren uit voorraad
verkocht. Het werd later verkocht onder de naam Stayer, als uitkomst van de juridische strijd
tussen de voormalige eigenaren. Uiteindelijk is het aan het eind van de jaren 80 van de markt
verdwenen.
In 1984 richtte Stellan Knöös in de Verenigde Staten Sailomat op. Hij ontwierp servopendulumsystemen
(type 11) in Californïe, waar hij woonde, en liet ze in Zweden maken.
De Sailomat 500, een samengesteld stuurautomaat / windvaansysteem werd in 1985
gelanceerd. De windvaan zorgde voor de stuurimpuls op koersen aan de wind tot +/- 60° en de
stuurautomaat werd in de overige gevallen ingeschakeld. Het idee sloeg niet aan; er werden
maar weinig exemplaren gebouwd.
De Sailomat 536, grotendeels vergelijkbaar met de Sailomat 500 maar dan met een
windvaan voor 360°, verscheen in 1987. De pendulumarm kon aan één kant 90°
omhooggeklapt worden, wat in de praktijk betekende dat het roer moest worden verwijderd als
het niet in gebruik was, anders zou het een eind naast de boot uitsteken. De onderdelen voor de
bevestiging moesten op maat worden gemaakt; er was nog geen sprake van variabele
montageflenzen en afstandsbediening.
Sailomat/Stayer 3040 Sailomat 536
141