ZELFSTURING ONDER ZEIL - WINDPILOT

een kleine opoffering voor de voordelen van directe overbrenging op de helmstok. Deze
oplossing is alleen geschikt onder de volgende voorwaarden:
1. De noodhelmstok moet lang genoeg zijn om handmatig te kunnen sturen.
2. De roerganger moet gemakkelijk bij de noodhelmstok kunnen; onder geen beding mag
de noodhelmstok buiten de kuip aan dek zijn geplaatst.
3. De noodhelmstok moet goed en zonder speling op de roerkoning zijn bevestigd.
Als je bezig bent met plannen voor een nieuwe boot kan een goede overbrenging naar de
noodhelmstok in het ontwerp worden meegenomen (zie Een nieuwe boot bouwen).
Overbrenging op een hydraulische besturing
Hydraulische besturing wordt toegepast op boten waar de krachten op het roer te groot zijn
voor mechanische besturing of waar omwille van comfort vanaf meer roerstanden kan worden
gestuurd. De overbrenging van stuurkracht via een systeem van hydraulische pompen en
cilinders is altijd indirect. Om het roer van boord naar boord te draaien, zijn altijd veel meer
omwentelingen van het stuurwiel nodig dan bij een mechanisch systeem, en dit is één van de
redenen waarom een servo-pendulumsysteem niet erg geschikt is voor hydraulisch bestuurde
boten. De tweede reden is dat er altijd een zekere mate van speling in de meeste hydraulische
systemen optreedt, veroorzaakt door olielekkage uit slechte afdichtingen (bijvoorbeeld rond
pakkingen). Voor een servo-pendulumsysteem moet de midscheepse roerstand altijd hetzelfde
zijn en dat is bij hydraulische besturing zelden het geval.
Overbrenging op een noodhelmstok
Deze verleidelijke oplossing is alleen uitvoerbaar als het hele hydraulische systeem,
inclusief de hydraulische hoofdcilinder, van het kwadrant is losgekoppeld. Als dit niet het
geval is, zal de noodhelmstok proberen de hydraulische besturing in omgekeerde richting te
bewegen (zoals we al bij mechanische wielbesturing hebben besproken).
De belangrijkste bron van weerstand in het besturingssysteem is altijd de hoofdcilinder,
zodat de installatie van een omleidingklep niets zal oplossen. Het is uiteindelijk beter om de
hele hydrauliek gewoon af te koppelen, en zo de servo-pendulumvaan in staat te stellen om
goed te sturen, dan de hele reis handmatig te sturen of met allerlei andere oplossingen te
experimenteren.
Bescherming tegen overbelasting
A In de overbrenging
De stuurlijnen van een servo-pendulumvaan moeten altijd uit voorgerekt touw bestaan en ze
moeten een diameter hebben van tenminste 6mm. Of, nog beter, 8 mm. Zulke lijnen hebben
een breeksterkte die ruim uitgaat boven de te verwachten maximale stuurkrachten (300 kg.) en
zullen dus tijdens het gebruik nauwelijks rekken.
Bij plotseling uit het roer lopen of tijdens een onverwachte vlaag zal de servopendulumvaan
maximale kracht op zijn stuurlijnen en het hoofdroer uitoefenen. De kracht op
de stuurlijnen kan dan zo groot zijn dat de scepters of de achterpreekstoel waaraan de
keerblokken van de stuurlijnen zijn bevestigd, worden verbogen. Een goede
veiligheidsmaatregel is, om aan elke kant één van de blokken met alleen maar een lijntje aan de
voetrail vast te zetten, dat bij overbelasting zal breken en daardoor meer schade zal voorkomen.
B In de schacht van het roer
72