ZELFSTURING ONDER ZEIL - WINDPILOT

SAYE’S RIG
Dit Amerikaanse systeem is een gecombineerd servo-pendulum/trimvlaksysteem (type 9).
Het pendulumroer is onder water door middel van een lange stang verbonden met de achterkant
van het hoofdroer. De stang brengt de laterale bewegingen van het pendulumroer rechtstreeks
over op het hoofdroer. De V-vaan, die dankzij zijn wigvormige profiel heel effectief is,
zorgt voor de demping. De Saye’s Rig is in kleine aantallen in de Verenigde Staten
geproduceerd. Afhankelijk van de positie van het hoofdroer moet de stang voor de
overbrenging soms erg lang zijn. Aangezien de beide roeren relatief star met elkaar zijn
verbonden, kan alleen met de windvaan getrimd worden. Als de boot met een stuurwiel is
uitgerust, betekent dit systeem dat de wielbesturing bij dit systeem vanaf de verkeerde kant in
beweging wordt gebracht, nl. met het roerblad. Meestal gaat dit erg zwaar. Hydraulische
wielbesturing is niet te combineren met Saye’s rig, ook niet met een omleiding, omdat de olie
in de hoofdcilinder nu eenmaal moet circuleren. Een omleiding zou ook een snelle
overschakeling op handmatige besturing in geval van nood in de weg staan.
Handbesturing werkt alleen maar goed als het pendulumsysteem is losgemaakt of
verwijderd. Gezien het ongebruikelijke ontwerp van dit systeem is het maar voor enkele
boottypes en roervormen toepasbaar.
De Saye’s Rig wordt in één maat geleverd en is verkrijgbaar bij Scanmar International U.
SCHWINGPILOT
Dit Duitse servo-pendulumsysteem (type 10) wordt op industriële wijze van aluminium
vervaardigd en kwam in 1974 voor het eerst op de markt. Schwing, een technische
onderneming hoofdzakelijk op het gebied van betonpompen, legde met name nadruk op de
mogelijkheid om de systemen op de achterpreekstoel te zetten. Het systeem had in plaats van
de gebruikelijke verticale pendulumarm een zeer lange horizontale pendulumarm die uit zijn
houder kon worden neergelaten en weer kon worden weggenomen als er moest worden
gemanoeuvreerd. Zolang de achterpreekstoel stabiel was, stuurde dit systeem goed en gevoelig.
De koers werd ingesteld door middel van een traploos wormwiel. Het systeem wordt sinds kort
niet meer geproduceerd.
WINDPILOT
Windpilot.
John Adam stichtte de firma WINDPILOT in 1968 na zijn terugkeer van een avontuurlijke
reis van Engeland naar Cuba met een LEISURE 17. Het verhaal van dagenlange stormen,
volledige uitputting en zijn stranding op de kust van Cuba, waar hij door Cubaanse militairen
werd gearresteerd en wekenlang in de gevangenis zat, haalde de internationale pers. Tijdens
zijn gevangenschap rijpte bij hem het idee WINDPILOT op te richten.
De volgende systemen werden handmatig in roestvrijstaal geproduceerd:
Type 3: ATLANTIK II / III / IV voor boten tot 25 / 31 / 35 voet : hulproersystemen met V-
Windvaan 1968 – 1985
Type 5: ATLANTIK Hulproersysteem met trimtab en H-Windvaan– 1969-1971
Type 10: PACIFIC V: Servo- pendulumroersysteem met V-Windvaan 1970 - 1975
Type 11: PACIFIC H: Servo-pendulumroersysteem met H- Windvaan 1973 - 1983
Type 8: PACIFIC custom: trimtab met H-vaan op het hoofdroer 1971 - 1974
Alle systemen werden ambachtelijk en van roestvrijstaal vervaardigd. Van deze
buitengewoon robuuste systemen zijn er heden ten dage nog duizenden in gebruik - al dertig
jaar lang
In 1977 werd het bedrijf door schrijver dezes op een ietwat onconventionele manier
overgenomen. De vrienden John Adam en Peter Förthmann gingen uit zeilen in Peters stalen
jol "Lilofee". Terug aan land sloten ze de perfecte deal: WINDPILOT in ruil voor de stalen jol.
John wilde ertussenuit en met zijn gezin een zeiltocht naar Australië maken, Peter had zijn
zinnen gezet op WINDPILOT.
143