ZELFSTURING ONDER ZEIL - WINDPILOT

In het algemeen zijn kustzeilende jachten uitstekend uitgerust. Het belang van goed sturen
betekent dat krachtige ingebouwde stuurautomaten direct op het hoofdroer veel algemener zijn;
zwakkere systemen zijn op open zee al gauw te kwetsbaar.
Hoewel krachtiger stuurautomaten onvermijdelijk meer stroom gebruiken leidt dit zelden tot
accuproblemen omdat bij kustzeilen vrij vaak op de motor wordt gevaren.
.
Oceaanzeilen
Een stuurautomaat staat en valt bij zijn prestatie op de oceaan. Een te klein gekozen systeem
werkt daar te langzaam, te zwak en met teveel vertraging om de boot op koers te kunnen
houden, met sterk gieren als gevolg. De nachtmerrie van elke zeiler is om uit het roer te lopen,
in de wind te komen liggen of erger nog, en schade aan tuig of boot op te lopen. Bij een hoge
zee zou een onbetrouwbare stuurautomaat je wel eens voor heel lange tijd zelf aan het roer
kunnen houden.
Voor singlehanded zeilen of voor een kleine bemanning is de keuze van een stuurautomaat
van levensbelang: duizend mijl op zee is meer dan genoeg om de kloof tussen theorie en
praktijk aan den lijve te ondervinden en de keuze voor een verkeerd systeem kan de hele reis in
gevaar brengen. Het grote aantal zeilers dat, door ervaring wijs geworden, na het eerste deel
van hun reis in Vilamoura, Gibraltar of Las Palmas blijft liggen om een tweede systeem te
monteren, reserveonderdelen in te slaan of een windvaan te kopen als aanvulling op hun
stuurautomaat is daarvan het bewijs. Het is niet toevallig dat bedrijven als Hydrovane en
Windpilot zoveel windvanen verkopen in deze strategische Europese vertrekhavens!
Hoewel stuurautomaten op oceaanjachten tot de standaarduitrusting behoren, zijn ze door de
beperkingen van de diverse systemen (te zwak, mechanische problemen) in feite niet
voortdurend in gebruik. Het is daarom onvermijdelijk dat je een zekere hoeveelheid tijd zelf
stuurt. Dat is niet altijd leuk en het verstoort het leven aan boord. De prestatie van
stuurautomaten neemt sterk af bij toenemende wind en golven, dus sturen bij zwaar weer is ook
vaak het werk van een menselijke roerganger. Die heeft uiteraard als voordeel dat hij brekers
kan zien aankomen en ze hopelijk kan vermijden.
Jimmy Cornell, de organisator van lange afstandsraces voor toerzeilers, stelde in zijn
conclusies na de EUROPA 92- race om de wereld dat voor slechts 50 % van de totale tijd op
zee door automatische systemen was gestuurd. De rest van de tijd was gekozen voor sturen op
de hand, hetzij om sneller te gaan en meer zeil te kunnen voeren hetzij omdat de automatische
besturing gewoon de omstandigheden niet aankon. Sommige bemanningen hadden geen
vertrouwen in hun techniek. Bijna alle schippers gebruikten de stuurautomaat om door
windstiltes te motoren, ook degenen die als er genoeg wind stond om te zeilen liever zelf
stuurden.
De voor oceaanoversteken typische combinatie van voor de wind zeilen en lange
achteropkomende golven stelt de hoogste eisen aan elke stuurautomaat. De roercorrecties
moeten snel en met kracht worden uitgevoerd en dat drijft het stroomverbruik op, wat een
aanslag is op de energiehuishouding aan boord. Dit drukt je weer op het fundamentele belang
van verantwoorde planning van het stroomverbruik voor elk schip dat zich uitsluitend op een
stuurautomaat wil verlaten. Het gemiddelde stroomverbruik van de stuurautomaten in de
EUROPA 92 was ongeveer 4,9 Ah (de gemiddelde bootlengte was 15-18 meter).
Daarbij komt dat de elektromechanische betrouwbaarheid van stuurautomaten nog steeds te
wensen overlaat, zeker onder de omstandigheden die je tijdens oceaanzeilen kunt verwachten.
Dit betekent in de praktijk dat elke stuurautomaat het vroeg of laat helemaal zal begeven en dat
sturen op de hand dan onvermijdelijk is. De Amerikaanse Seven Seas Cruising Association
(SSCA) rapporteerde naar aanleiding van een recent onderzoek onder jachteigenaren dat de
gemiddelde stuurautomaat 300 uur meegaat voordat hij kapot gaat. Een omvangrijke studie in
Amerika wees uit dat stuurautomaten gewoonlijk een technische levensduur hebben van vijf
jaar voordat ze moeten worden vervangen. Dit betekent dat alleen in de VS al duizenden
29