ZELFSTURING ONDER ZEIL - WINDPILOT

zwemtrap op een andere plaats te monteren, zelfs als dit maar weinig extra werk betekent voor
de bouwer. Van het enorme aantal jachten dat tegenwoordig een Windpilot als stuurvaan heeft
is bij minder dan vijf boten het systeem tijdens de bouw gemonteerd!
Maar zeilers lijken er zich in toenemende mate van bewust te zijn dat bij de aankoop van
een nieuwe boot de ideale oplossing voor alle zelfstuurproblemen bestaat uit een stuurautomaat
en een windvaanbesturing die goed kunnen samenwerken en op hun taak zijn berekend, een
onderwerp waarop we in hoofdstuk 7 zullen terugkomen.
Het is de moeite waard om te overwegen om een relatief kleine stuurautomaat op het
hoofdroer te nemen als aanvulling op de windvaanstuurinrichting. Elk systeem heeft zijn eigen
werkgebied aan zee- en windomstandigheden, en de totale uitgaven zullen lager uitvallen.
Jachtbouwers installeren vaak een krachtige stuurautomaat, maar deze is naast een
windstuurvaan overbemeten omdat de stuurautomaat hoofdzakelijk bij zwakke wind wordt
gebruikt en tijdens het varen op de motor.
Op deze in Las Palmas afgemeerde jachten is een zelfstuursysteem
standaard. November 1985
Een belangrijke overweging tijdens het ontwerp en de bouw van een one-off jacht voor grote
reizen is het feit dat op zee bijna uitsluitend door de ‘ijzeren roerganger’zal worden gestuurd.
Bij het ontwerp moet daarom rekening worden gehouden met de eigenschappen van de
gekozen methode van zelfsturing. Een servo-pendulumvaan bijvoorbeeld werkt altijd het best
met een helmstok (zie Overbrenging naar de Helmstok). Zelfs grote zware schepen kunnen
indien nodig met een helmstokbesturing worden ontworpen. Sommige zeilers geven
desondanks de voorkeur aan wielbesturing, hetzij uit een oogpunt van persoonlijke smaak,
hetzij omdat ze een middenkuip willen. De nadelen van wielbesturing bij de overbrenging van
de stuurkracht van servo-pendulumsystemen kunnen gemakkelijk worden omzeild door de
stuurlijnen naar de noodhelmstok te leiden. Veel Franse boten met wielbesturing hebben een
voorziening waarbij de kracht van het wiel rechtstreeks via lijnen op de noodhelmstok wordt
overgebracht in plaats van door het dek heen naar een kwadrant te worden geleid: deze lijnen
kunnen van de noodhelmstok worden afgenomen, waarna deze probleemloos aan een servopendulumvaan
kan worden gekoppeld. Een duur dubbel roersysteem is daarmee overbodig.
Behalve dat een helmstok in termen van betrouwbaarheid en eenvoud grote voordelen heeft
ten opzichte van een stuurwiel, maakt hij ook fouten in de trim of de zeilvoering (de noodzaak
97