ZELFSTURING ONDER ZEIL - WINDPILOT

Deze systemen hebben de neiging om te oversturen en hebben in het algemeen geen
gierdemping. Ze werken dus alleen goed op een optimaal uitgebalanceerde boot. De trim moet
zo goed als perfect zijn zodat de boot met maar kleine bewegingen kan worden gestuurd. Onder
bepaalde omstandigheden kan dit betekenen dat er drastisch zeil moet worden geminderd om
het zelfstuursysteem in staat te stellen de boot redelijk op koers te houden.
Het feit dat de meeste systemen van dit type geen gierdemping hebben, maakt ze moeilijk te
hanteren. Zelfs in Frankrijk, waar altijd een grote aanhang van trimvlaksystemen was te vinden,
is dan ook een tendens ontstaan in de richting van moderne servo-pendulumsystemen.
Het systeem met een trimvlak op het hoofdroer heeft een groot aantal nadelen: de
gierdemping is een probleem, het trimvlak bemoeilijkt het manoeuvreren op de motor en
massaproductie is vrijwel onmogelijk omdat de parameters van boot tot boot zo verschillen. In
feite heeft elk type jacht zijn eigen unieke hoofdroer met zijn eigen helling van de roerkoning
en mate van balans, en bij elk is een ander specifiek trimvlak nodig. Dit systeem zie je
tegenwoordig nauwelijks meer.
Fabrikanten van systemen met trimvlak op het hoofdroer:
Atals, Auto-Steer, Hasler, Saye’s Rig, Windpilot
De Saye’s Rig is een samengesteld pendulum/trimvlak systeem waarbij de PL wordt
vergroot door een uithouder die rechtstreeks op het hoofdroerblad is gemonteerd.
Servo-pendulumsystemen
Aangezien dit tegenwoordig het meest populaire systeem is, zullen we de volgende pagina’s
wijden aan een gedetailleerde beschouwing van de verschillende vormen ervan.
De werking
De windvaan draait via een overbrenging het roerblad dat aan een as zit die als een slinger
(pendulum) heen en weer kan bewegen. Als het roerblad draait, krijgt het langsstromende water
er vat op en drukt het zijwaarts naar buiten. De as waaraan het pendulumroer hangt, is via
lijnen met de helmstok of het stuurwiel verbonden, zodanig dat de dwarsscheepse beweging
van het roerblad wordt vertaald in een trekkracht op de helmstok of een kracht die het stuurwiel
doet draaien, waardoor een koerscorrectie wordt uitgevoerd. Als de boot eenmaal weer op
koers is, brengt de windvaan het pendulumroer terug in zijn langsscheepse stand.
Stuurimpuls = wind
Stuurkracht = water
Sturing door = het hoofdroer
Hefboom = tot 200 cm
Vergeleken met andere systemen heeft het servo-pendulumsysteem een enorme hefboom,
die maatgevend is voor de aanzienlijke stuurkracht en servokrachten die het in staat is op te
wekken.
57