Richtlijn Diagnostiek en behandeling Acute Diverticulitis van het Colon

Om optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden van CT wordt het gebruik van
contrastmiddelen geadviseerd (Balfe et al, 2000). Er wordt in verschillende studies wisselend gebruik
gemaakt van oraal, rectaal en intraveneus contrast of een combinatie. In de studie van Rao et al (1998)
werd alleen gebruik gemaakt van rectaal contrast en was de CT 97% sensitief en 100% specifiek.
Deze techniek bleek veilig en patiënten werden niet blootgesteld aan de risico’s van intraveneus
contrastmiddel en de ongemakken van het drinken van oraal contrastmiddel. In de acute setting
wordt over het algemeen alleen gebruik gemaakt van oraal en intraveneus contrastmiddel. Een CT
met intraveneus en oraal contrastmiddel is 93% sensitief en 100% specifiek (Cho et al, 1990). Voor
het diagnosticeren van acute appendicitis heeft de spiraal CT inmiddels bewezen te kunnen volstaan
zonder oraal of intraveneus contrastmiddel (Lane et al, 1999). Of dit voor acute diverticulitis ook
geldt, is nog niet beschreven. In een studie van Lee et al (2006) werd bij 118 patiënten met acute
buikklachten, waarvan 32% met diverticulitis, gescand met een spiraal CT met en zonder oraal
contrast. In deze studie was bij 79% overeenstemming tussen de scanuitslagen en bleek het merendeel
van het gebrek aan overeenstemming toe te schrijven aan beoordelaar afhankelijke verschillen. Vanuit
praktisch oogpunt en minder belasting voor de patiënt, lijkt het dan ook haalbaar om alleen gebruik te
maken van intraveneus contrast. In de OPTIMA studie werd, bij ruim 1.000 patiënten, een
scanprotocol met alleen intraveneus contrast gebruikt zonder dat dit afbreuk deed aan beoordeling
van de CT afbeeldingen (Laméris et al, 2009).
Een terugkerende zwakte van alle bovengenoemde studies is de referentietest. In de studies wordt
wisselend gebruik gemaakt van operatieve bevindingen en histologie, coloscopie, colon inloop foto en
het klinisch beloop. In principe is de referentie standaard voor het wel of niet hebben van een
diverticulitis, een operatieve ingreep met histologische bevestiging of een coloscopie met biopten. In
alle studies is een groot deel van de diagnose diverticulitis gebaseerd op het klinische beloop, wat een
subjectieve interpretatie is en de kans op overschatting van de aandoening geeft. Dit kan lijden tot een
onderschatting van het aantal fout-positieve uitslagen en daarmee het overschatten van het
diagnostische onderscheidingsvermogen van de test. Tevens is er sprake van incorporatie bias omdat
de uiteindelijke diagnose is gebaseerd op informatie uit de indextest.
Een ander probleem is het gebrek aan uniformiteit in de definitie van het wel of niet aanwezig zijn
van een diverticulitis. In vier studies (Cho et al, 1990; Pradel et al, 1997; Farag et al, 2004, Tack et al,
2005) was verdikking van de colonwand met pericolische vetinfiltratie diagnostisch voor het hebben
van acute diverticulitis, terwijl in vier andere studies (Stefansson et al, 1997; Rao et al, 1998; Werner et
al, 2003; Doringer & Ferner, 1990) deze bevindingen alleen als diagnostisch werden beschouwd
wanneer een divertikel in het geïnfiltreerde vet zichtbaar was. Een recent verschenen meta-analyse
(Laméris, 2008) die echografie met compressie vergelijkt met CT voor het diagnosticeren van acute
diverticulitis komt tot de volgende conclusies. Er werd geen significant verschil gevonden tussen het
diagnostische onderscheidingsvermogen van echo en CT. Sensitiviteit en specificiteit voor CT waren
51