Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV
Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV
Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
instrument is om daar iets aan te doen, en dat dit uitvoerbaar<br />
is. De vijf thema’s zijn:<br />
1. onvoldoende probleembesef van de verkeersonveiligheid<br />
en geringe acceptatie van <strong>Duurzaam</strong> <strong>Veilig</strong>maatregelen;<br />
2. geen of onvoldoende gebruik van strategische veiligheidsoverwegingen<br />
bij keuzes in het verkeer (voertuigkeuze,<br />
routekeuze);<br />
3. moedwillige overtredingen;<br />
4. ongewenst of onjuist gewoontegedrag;<br />
5. onvoldoende toegeruste beginners.<br />
Deze vijf thema's bestrijken een breed terrein en ze<br />
vergroten aanzienlijk het speelterrein van de traditionele<br />
verkeerseducatie. De thema's passen uitstekend in<br />
<strong>Duurzaam</strong> <strong>Veilig</strong> en verkeerseducatie blijft hiermee een<br />
inherent onderdeel van de <strong>Duurzaam</strong> <strong>Veilig</strong>-visie.<br />
Hieronder worden deze thema’s nader toegelicht en<br />
wordt de rol van educatie daarbinnen kort aangeduid.<br />
7.2.1. Onvoldoende probleembesef en<br />
geringe acceptatie van <strong>Duurzaam</strong> <strong>Veilig</strong>maatregelen<br />
Uit verschillende enquêtes door de jaren heen blijkt dat<br />
burgers een groot belang hechten aan verkeersveiligheid.<br />
Echter, wanneer de invoering van veiligheidsmaatregelen<br />
wordt overwogen, blijkt de acceptatie en het maatschappelijk<br />
draagvlak voor heel wat maatregelen klein,<br />
en soms zelfs té klein te zijn om invoering ervan voor<br />
elkaar te krijgen. De oorzaak hiervan is zelden onderzocht,<br />
maar een van de mogelijke verklaringen is het<br />
sociale dilemma dat ontstaat bij invoering van een<br />
maatregel. Het is voor personen niet gemakkelijk om<br />
een collectief voordeel te accepteren (meer veiligheid),<br />
wanneer er nadelen zijn op individueel niveau (bijvoorbeeld<br />
moeten omrijden). Een andere verklaring is dat men het<br />
verband niet ziet tussen de voorgestelde maatregel en<br />
het positieve effect op veiligheid. Deze publieke afwijzing<br />
van veiligheidsmaatregelen is een niet te verwaarlozen<br />
probleem en verschillende maatschappelijk<br />
tegenstrijdige belangen zijn lastig te verenigen. Er wordt<br />
verder verondersteld dat een gering draagvlak leidt tot<br />
een lage bereidheid om zich aan de (omstreden) regels te<br />
houden (Yagil, 2005). Wanneer verkeersdeelnemers na<br />
invoering positieve ervaringen hebben <strong>met</strong> een maatregel<br />
zal vervolgens de acceptatie toenemen, zo leert de ervaring.<br />
Echter, van heel wat verkeersveiligheidsmaatregelen<br />
zal het positieve effect niet direct door de verkeersdeelnemer<br />
zelf opgemerkt worden. Denk bijvoorbeeld aan<br />
het effect van lagere snelheden op het milieu en de veiligheid.<br />
Een snelheid van 100 km/uur op een snelweg<br />
voelt niet veiliger dan een snelheid van 120 km/uur.<br />
Daar waar verbanden en effecten niet direct waarneembaar<br />
zijn voor de verkeersdeelnemers zelf, is educatie<br />
een 'must'. Educatie is namelijk hét instrument waarmee<br />
deze verbanden inzichtelijk gemaakt kunnen worden,<br />
en het algemeen maatschappelijk belang kan worden<br />
gecommuniceerd. Educatie over individuele <strong>Duurzaam</strong><br />
<strong>Veilig</strong>-maatregelen heeft totnogtoe niet erg overtuigend<br />
plaatsgevonden, noch over de visie in het algemeen<br />
(Wegman, 2001). Ter illustratie: hoewel het snelheidslimietenstelsel<br />
een van de belangrijkste hoekstenen<br />
van <strong>Duurzaam</strong> <strong>Veilig</strong> is, en het limietenstelsel uitgebreid<br />
is <strong>met</strong> 30- en 60-km/uur-zones, is de communicatie<br />
naar de burgers over de achtergronden daarvan niet<br />
erg opvallend geweest.<br />
7.2.2. Gebruik van strategische veiligheidsoverwegingen<br />
Een probleem voorkomen is beter dan een probleem te<br />
moeten oplossen. Vanuit een veiligheidsoptiek wordt in<br />
<strong>Duurzaam</strong> <strong>Veilig</strong> dan ook grote waarde gehecht aan<br />
een proactieve houding van verkeersdeelnemers.<br />
Sommige routes, tijdstippen, manoeuvres of vervoermiddelen<br />
zijn veiliger dan andere. De wenselijkheid van<br />
een proactieve houding komt nadrukkelijk aan de orde<br />
in de <strong>Duurzaam</strong> <strong>Veilig</strong>-filosofie. In het ‘paarse boek’<br />
werd daarvoor een voorzet gemaakt door twee regels<br />
op te stellen voor een veilig gebruik van het duurzaam<br />
veilig verkeerssysteem (Koornstra et al., 1992). Deze<br />
regels zijn onverminderd van kracht en worden hier<br />
uitgebreid <strong>met</strong> een derde (zie Kader 7.1). Deze derde<br />
regel richt zich op het belang van 'zelfinzicht' bij het<br />
inschatten en voorkomen van de genoemde gevaren.<br />
Regels voor veilig gebruik van een duurzaam<br />
veilig verkeerssysteem<br />
1. Maak geen onnodig gebruik van het systeem<br />
(dat wil zeggen zo min mogelijk kilo<strong>met</strong>ers);<br />
2. Maak geen nodeloos gevaarlijk gebruik (gebruik<br />
de veiligste voertuigen over de veiligste wegen);<br />
3. Ken de eigen beperkingen (taakbekwaamheid)<br />
en overschrijd deze niet.<br />
Kader 7.1.<br />
De drie regels vragen om actieve beslissingen van weggebruikers<br />
op strategisch niveau, zoals de voertuigkeuze,<br />
aankoopoverwegingen, routekeuze en de eigen beoordeling<br />
of men 'fit' genoeg is voor een rit. Toepassing<br />
van de bovengenoemde regels vraagt echter allereerst<br />
om kennis bij weggebruikers. Het vereist een overzicht<br />
7. EDUCATIE<br />
131
Change language