Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

sluitingswegen te kruisen. Een tweede minpunt van
sommige 30-km/uur-zones is dat voor de aanleg ervan
gekozen is voor een sobere aanpak, met bijvoorbeeld
alleen snelheidsremmende maatregelen op 'gevaarlijke'
locaties (Wildervanck, 2005; Infopunt DV, 2000).
Hierdoor zijn nog geen optimale veiligheidsresultaten
bereikt.
De geconstateerde problematiek van de kleine verblijfsgebieden
en het bijbehorende gebrek aan voorzieningen
op wijkniveau, maakt dat er wel extra maatregelen
nodig zijn om voorzieningen veilig bereikbaar te
houden. Daarbij moet in eerste instantie worden
gedacht aan betere voorzieningen om verkeersaders
veilig over te steken (SWOV, 2004a). Dit kunnen er verschillende
zijn. Voorbeelden zijn een middengeleider,
zodat gefaseerd oversteken mogelijk wordt, en snelheidsremmende
maatregelen.
In een speciaal op de voetganger en fietser gerichte uitgave
over Duurzaam Veilig hebben Slop & Van Minnen
(1994) reeds gesproken over aanvullende elementen
die ervoor zorgen dat de rijsnelheden van het snelverkeer
omlaag gaan daar waar voetgangers en fietsers
oversteken. Voorbeelden van dergelijke elementen zijn
een verhoogde zebra en zebra's bij een rotonde.
Inmiddels zijn voorlopige uitvoeringseisen opgesteld
waaraan een duurzaam veilige voetgangersoversteekplaats
(DV-VOP) in een wegvak moet voldoen (CROW,
2000). Een DV-VOP behoort alleen te worden aangelegd
op een gebiedsontsluitingsweg binnen de
bebouwde kom met een maximumsnelheid van 50
km/uur en 2x1 rijstroken. De meest kenmerkende eis
voor de DV-VOP is de snelheidsremmer. Een motorvoertuig
zou een DV-VOP met hooguit 30 km/uur
mogen naderen (zie bijvoorbeeld SWOV, 2005b, en
ook de Hoofdstukken 1 en 5). Voor fietsers zijn dergelijke
gedetailleerde eisen als voor de DV-VOP nog niet
opgesteld, maar daar wordt wel aan gewerkt bij de herziening
van de publicatie Tekenen voor de fiets. Wellicht
is te overwegen om in Nederland, in navolging van
Groot-Brittannië, een nieuw type oversteek te introduceren:
een gecombineerde oversteek voor voetgangers
en fietsers, de 'Toucan' ('two can cross'). Wat te denken
van de introductie van de 'Twee-over' in ons land? Het
gaat hier om een hoogwaardige oversteekvoorziening
(zie Kader 12.2).
Ook op gelijkwaardige kruispunten, waar fietsers en alle
andere bestuurders die van rechts komen sinds 1 mei
2001 voorrang hebben, is een verlaging van de rijsnelheid
van naderend verkeer wenselijk. Dit kan worden
bewerkstelligd door infrastructurele maatregelen, zoals
Een Twee-over in Nederland
Er is veel voor te zeggen om oversteekvoorzieningen
voor fietsers en voetgangers te combineren,
immers meer overstekers verkleinen het risico bij
oversteken. Een mogelijke uitvoering is de 'Toucan
crossing', die inmiddels in Groot-Brittannië wordt
toegepast (zie bijvoorbeeld Ryley et al., 1998).
Deze oversteekvoorziening is zo genoemd omdat
zowel voetgangers als fietsers van dezelfde voorziening
gebruik kunnen maken ("two can cross").
Het voordeel van de gecombineerde oversteek is
dat deze zichtbaarder is voor het snelverkeer dat
op de verkeersader rijdt. Daarnaast detecteren de
meeste Toucans het aanbod van overstekende
voetgangers en fietsers. Deze systemen maken
een eerlijker verdeling van de wachttijd voor snelen
langzaam verkeer mogelijk en zorgen daarbij
vaak ook voor een kortere cyclustijd. Een introductie
van de 'Toucan crossing' in het Nederlandse
verkeersbeeld vergt wel een aanpassing van het
BABW, omdat de verkeerslichten verplaatst moeten
worden. Bij een Toucan crossing staan de verkeerslichten
gewoonlijk aan de overzijde van de rijbaan,
terwijl die voor fietsers in de huidige situatie
nog aan de trottoirzijde staan. Voor fietsers betekent
dit dus een aanpassing van de bestaande
regels. De plaatsing van een verkeerslicht aan de
overzijde van de rijbaan draagt overigens wel een
gevaar in zich wanneer er aparte rijbanen zijn voor
het openbaar vervoer (OV). Voetgangers en fietsers
zouden kunnen denken dat bij groen licht ook de
OV-baan veilig kan worden overgestoken. Vaak is
er echter op de OV-baan geen geregelde oversteekplaats
en heeft het OV voorrang. Om ongevallen
te voorkomen, is het aan te bevelen om ook op
de OV-baan een geregelde oversteekvoorziening
aan te leggen (Davidse, Mesken & Schoon, 2003).
Kader 12.2.
C. Ford
12. FIETSERS EN VOETGANGERS
189