Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

egelnaleving zijn toch pressiemiddelen nodig, bijvoorbeeld
om de kosten van regelovertreding zwaarder te
laten wegen dan de baten door te dreigen met (voldoende
zware) sancties. De huidige vormen van toezicht
kunnen worden geoptimaliseerd door de inzet van
effectievere en efficiëntere methoden. Nader onderzoek
in de praktijk kan ons daarbij de weg wijzen. Ook specifiek
op doelgroepen gerichte handhaving en controle
vóórdat men de weg opgaat, past in een duurzaam veilig
wegverkeer (hulpmiddel bij het principe van statusonderkenning).
Om ervoor te zorgen dat het aantal
overtredingen substantieel daalt, bieden intelligente
transportsystemen in de toekomst een oplossing. Om
te voorkomen dat mensen toch nog per ongeluk de
regels overtreden, kunnen intelligente systemen worden
ingezet als adviserend instrument. Bij bepaalde
doelgroepen kunnen dit soort systemen echter ook als
ingrijpende variant ingezet worden (zoals bij recidivisten
of zware overtreders). In de nog verdere toekomst zullen
zij mogelijk voor iedereen gemeengoed worden.
Snelheidsbeheersing
Snelheid en snelheidsbeheersing vormen een kernelement
bij Duurzaam Veilig omdat het zowel bij de
kans op een ongeval als bij de ernst van de afloop van
een ongeval een belangrijke rol speelt. Het komt dan
ook bij alle (oorspronkelijke) Duurzaam Veilig-principes
aan bod, maar met name bij het homogeen gebruik
van wegen. Hierbij gaat het ten aanzien van snelheid in
essentie erom de botssnelheid zodanig te beheersen
dat, uitgaande van bepaalde botsingsrichtingen en de
mate van bescherming die een voertuig voor inzittenden
biedt, de kans op ernstig letsel nagenoeg uitgesloten
is. Naarmate de bescherming minder is (bijvoorbeeld bij
voetgangers) moet de botssnelheid lager zijn.
We bevelen aan om veilige snelheidslimieten tot uitgangspunt
te maken voor het gehele Nederlandse
wegennet. We mogen de ogen echter niet sluiten voor
het feit dat veel van de huidige limieten massaal overtreden
worden en dat een deel van de individuele
bestuurders 'hard rijden' als leuk, spannend en uitdagend
ervaren. De SWOV heeft geschat dat als iedereen
in Nederland zich aan de bestaande limieten zou houden,
dit een besparing van 25 tot 30% van het aantal
letselslachtoffers zou opleveren (Oei, 2001). Als veilige
snelheidslimieten verwezenlijkt kunnen worden en de
weggebruiker houdt zich daaraan, zal de winst zelfs
nog groter kunnen zijn. Limieten dienen geloofwaardig
te zijn voor de weggebruiker; dat wil zeggen dat ze
onder de gegeven omstandigheden als logisch worden
ervaren. Op korte termijn zal er naast het vaststellen
van veilige en geloofwaardige limieten, goede informatie
aan de weggebruiker moeten worden gegeven
(herkenbaarheidsprincipe).
Vervolgens beschikken we over twee instrumenten die
in het verleden effectief zijn gebleken en die, mits op een
goede manier ingezet, ook in de toekomst bruikbaar
zullen zijn: fysieke snelheidsremmende maatregelen en
politietietoezicht. Op langere termijn en met behulp van
ITS bevelen we aan om snelheidslimieten te dynamiseren.
Dit leidt tot limieten die niet star aan een bepaalde weg
gebonden zijn, maar die aangepast worden aan de
heersende omstandigheden.
Om in Nederland tot duurzaam veilige snelheden te
komen, kan het volgende stappenplan worden gehanteerd:
- vaststellen van de criteria voor veilige en geloofwaardige
limieten en de minimumvereisten voor de
informatie aan de weggebruiker;
- schouwen van het Nederlandse wegennet om te
beoordelen of de wegomgeving en de geldende snelheidslimieten
met elkaar in overeenstemming zijn en
waar nodig aanpassingen doorvoeren (van de wegomgeving
of van de limiet);
- heroriënteren op de handhaving van snelheid gericht
op de bewuste overtreder;
- voorbereiden en introduceren van dynamische snelheidslimieten.
Meer dan nu het geval is, zullen we moeten zoeken
naar een goede afstemming van snelheden die zowel
de veiligheid, het milieu als de bereikbaarheid ten
dienst zijn.
Alcohol en drugs
Rijden onder invloed van alcohol blijkt een hardnekkig
probleem. Daar is de laatste jaren de problematiek van
drugs bijgekomen. Het gelijktijdig gebruik van verschillende
drugs en het gecombineerd gebruik van alcohol
en drugs leidt tot een forse verhoging van het ongevals-
en letselrisico. Het 'alcomobilisme' is de laatste
decennia weliswaar sterk afgenomen, maar de daling
van slachtoffers is daarbij achtergebleven. Behalve
door het toegenomen combinatiegebruik van alcohol
en drugs komt dat doordat de zware overtredingen
minder zijn afgenomen dan de lichtere. Zware drinkers
vormen maar een fractie van alle overtreders, maar zijn
verantwoordelijk voor driekwart van alle alcoholslachtoffers.
Verder concentreren de huidige problemen zich
als vanouds in de nachtelijke uren, bij bezoekers van
horecagelegenheden en bij jonge mannen. Onder deze
laatste groep komt gecombineerd gebruik van verschillende
drugs en alcohol het meest voor.
‘DOOR MET DUURZAAM VEILIG’ IN KORT BESTEK
21