Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

Wijze van Aandelen in procenten Totaal
vervoer Rijkswegen Provinciale Gemeente en Absoluut Verdeling
tegenpartij wegen waterschappen
Lopen 2% 2% 14% 9 7%
Fiets 1% 14% 41% 27 21%
Brom/snorfiets 1% 6% 8% 7 6%
Motor 4% 4% 7% 7 5%
Auto 69% 64% 27% 66 51%
Bestelauto 12% 5% 2% 7 6%
Vrachtauto 8% 2% 0% 4 3%
Overig 3% 4% 1% 3 3%
Totaal aantal doden 36 42 51 130 100%
Tabel 14.1. Doden onder de tegenpartij bij ongevallen met vrachtauto's. Jaargemiddelden over de jaren 2001 t/m 2004 (AVV).
14.1.1. Omvang transport en ongevallen met
dodelijke afloop
De betrokkenheid van goederenvervoer bij dodelijke
ongevallen is relatief hoog. Dit komt vooral door de
ongelijkwaardigheid ten opzichte van andere vervoermiddelen
c.q. verkeersdeelnemers. Tabel 14.1 geeft de
verkeersdoden bij ongevallen met vrachtauto's. Op
rijkswegen en provinciale wegen vallen de doden vooral
onder inzittenden van auto's (ongeveer 65%); op
gemeentelijke en waterschapswegen zijn het vooral
fietsers (circa 40%).
Gemiddeld vallen er 130 doden per jaar onder de
tegenpartij van de vrachtauto; dit is een aandeel van
14% van alle verkeersdoden. Het aantal slachtoffers
onder vrachtauto-inzittenden (gemiddeld 11 doden) is
laag ten opzichte van het aantal slachtoffers onder de
tegenpartij.
De problematiek van ongevallen met vrachtwagens
heeft een voor de transportsector zeer wezenlijke component,
en dat is het draagvlak. Naarmate er meer
(ernstige) ongevallen gebeuren waar vrachtwagens bij
betrokken zijn, zal voor deze sector naar verwachting
het draagvlak in de samenleving lager worden. En dit
geldt in het bijzonder indien gebrekkige professionaliteit
binnen de sector mede oorzaak vormt voor een ongeval
– denk aan de kantelende vrachtwagen op autosnelwegen
waar een lange file achter staat, denk aan
oververmoeide chauffeurs. Er staan grote (economische)
belangen op het spel en dus zal ook de sector er
veel aan gelegen (moeten) zijn de verkeersveiligheid
verder te verhogen.
14.1.2. Oorzaken ongevallen en de oplossingen
voor de langere termijn
Bij hoge snelheden (buiten de bebouwde kom) draagt
de hoge massa en de open, starre constructie van de
vrachtauto eraan bij dat veel doden onder de tegenpartij
vallen. Maar ook gebeuren er frequent enkelzijdige
ongevallen als gevolg van scharen en kantelen van
vrachtauto's (Hoogvelt et al., 1997). Binnen de
bebouwde kom (lagere snelheden) zijn het vooral het
slechte zichtveld van de bestuurder en de constructie
van de vrachtauto die gevaar opleveren voor onder
meer fietsers en voetgangers. Zelfs bij hele lage rijsnelheden
kunnen de gevolgen fataal zijn, als bijvoorbeeld
spelende kinderen onder de wielen raken van een
achteruitrijdende vrachtauto in een 30-km/uur-gebied.
Het bedrijfsleven blijkt zich niet altijd voldoende bewust
te zijn van de omvang van de verkeersonveiligheid waar
vrachtwagens bij betrokken zijn (Gort et al., 2001). Voor
meer details over ongevallen met vrachtauto's wordt
verwezen naar studies van Transport en Logistiek
Nederland (TLN, 2002) en de SWOV (Van Kampen &
Schoon, 1999).
We hebben hier te maken met inherente problemen
van het goederenvervoer, die weliswaar in de loop der
tijd verminderd zijn door het veiliger worden van de
voertuigen en het verder verbeteren van de rijopleiding.
Maar fundamenteel blijven de problemen bestaan. In
de zoektocht naar een fundamentele oplossing is het
interessant om een vergelijking met andere modaliteiten
(spoor, binnenvaart) te maken en te zien welke
(nieuwe) inzichten dit oplevert.
14. GOEDERENVERVOER
203