Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

die minder verkeersveilig zijn dan wijken waar geen
immigranten wonen). In een onderzoek van het
Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum
van het Ministerie van Justitie (Blom et al., 2005) is het
verband nagegaan tussen etniciteit en criminaliteit. Uit
dat onderzoek komt naar voren dat jongeren in de
leeftijd van 18 t/m 24 jaar van allochtone afkomst naar
verhouding 2 maal vaker verdacht worden van een misdrijf
dan jongeren van autochtone afkomst in deze leeftijdscategorie.
Bij verkeersdelicten ligt de relatie net
andersom. Het zijn juist de autochtone jongeren in de
genoemde leeftijdscategorie die ongeveer 1,5 maal
vaker van een verkeersdelict worden verdacht dan
jongeren van allochtone afkomst. Bedacht dient te
worden dat het relatief lage aantal verkeersdelicten bij
allochtone jongeren mogelijk wordt veroorzaakt doordat
ze in vergelijking met autochtone jongeren minder
voertuigkilometers maken.
11.3.2. Gebrek aan ervaring in nieuwe
verkeersrollen
In de leeftijd van 12 t/m 24 jaar moet men zich diverse
nieuwe verkeersrollen eigen maken. Hoewel vrijwel iedereen
van 12 jaar kan fietsen, is het zelfstandig fietsen
naar de middelbare school nieuw. Vaak gaat het om
een afstand van enige kilometers. Naar schatting 13%
van de jongeren kiest op 16-jarige leeftijd voor de
bromfiets of snorfiets als belangrijkste vervoermiddel.
Nadat men 18 jaar is geworden en na het behalen van
het rijbewijs, mag men in een auto deelnemen aan het
verkeer. Bij elke nieuwe verkeersrol is het 'aanvangsongevalsrisico'
hoog. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor
de nieuwe verkeersrollen in de leeftijd van 12 t/m 24
jaar, maar ook voor die ervoor (voor het eerst zonder
begeleiding van een ouder de straat op en voor het
eerst zelfstandig op de fiets).
Aantal ongevallen per miljoen km
30
25
20
15
10
5
0
0 5 10 15 20 25 30
Jaren rijervaring
Afbeelding 11.5. Ongevalsrisico en jaren rijervaring bij
automobilisten die op 18-jarige leeftijd het rijbewijs hebben
gehaald (Bron: PROV-data van 1990 t/m 2001).
Naarmate men meer ervaring opdoet in de nieuwe rol,
daalt het ongevalsrisico. Deze daling verloopt eerst snel
en wordt daarna steeds geleidelijker. Dit is te zien in
Afbeelding 11.5 voor het ongevalsrisico van beginnende
automobilisten die op 18-jarige leeftijd begonnen
zijn met autorijden (Vlakveld, 2005). Deze afbeelding is
gemaakt op basis van gegevens uit de Periodieke
Regionale Onderzoeken Verkeersveiligheid (PROV's).
Op basis van de PROV-gegevens kan ook het verloop
van het ongevalsrisico beschreven worden van personen
die op latere leeftijd het rijbewijs hebben gehaald.
In Afbeelding 11.6 zijn de resultaten te zien. Voor de
duidelijkheid zijn alleen de trendlijnen weergegeven.
Aantal ongevallen per miljoen km
35
30
25
20
15
10
5
Rijbewijs op 18 jaar
Rijbewijs op 21 jaar
Rijbewijs op 23-27 jaar
Rijbewijs op 30-40 jaar
Leeftijdseffect
0
18 23 28 33 38 43
Leeftijd (jaren)
Afbeelding 11.6. Daling in het ongevalsrisico voor automobilisten
die op 18-jarige leeftijd zijn begonnen en die
op latere leeftijd zijn begonnen met autorijden (Bron:
PROV-data 1990 t/m 2001).
De curven geven het gecombineerde effect van leeftijd
en ervaring op het ongevalsrisico weer. De lijn die de
toppen van de curven met elkaar verbindt, geeft het
verloop van alleen het leeftijdseffect. Uit Afbeelding 11.6
valt op te maken dat voor automobilisten die begonnen
zijn op 18-jarige leeftijd, rond 40% van de daling van
hun ongevalsrisico toe te schrijven valt aan het leeftijdseffect
en ongeveer 60% aan het rijervaringsgebrek.
Bedacht moet worden dat het in Afbeelding 11.6 om
trends gaat die in de werkelijkheid mogelijk iets anders
verlopen.
Mensen maken zelf de keuze of ze op jongere dan wel
oudere leeftijd hun rijbewijs halen. Verschillen in persoonlijkheidskenmerken
tussen relatief jonge beginners
en relatief oude beginners kunnen mogelijk ook een
bijdrage hebben geleverd in de verschillen in het aanvangsongevalsrisico.
Het hoge ongevalsrisico door gebrek aan ervaring aan
het begin van elke nieuwe verkeersrol heeft te maken
met een gebrek aan basisvaardigheden (het besturen
11. JONGEREN
177