Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

otsing. Ook bij heel lage snelheden kunnen fatale
ongevallen gebeuren (met name voor de veelal lichtere
tegenpartij). We dienen ons te realiseren dat er sprake
is van een hoge mate van incompatibiliteit tussen de
grote, zware voertuigen en alle overige verkeersdeelnemers.
Aan dat fundamentele probleem is structureel
weinig anders te doen dan vrachtverkeer en overig verkeer
uit elkaar te halen. Vanuit de Duurzaam Veilig-visie
zal al het nodige gedaan moeten worden om onnodige
mobiliteit te voorkomen en verder de afgelegde kilometers
zo veilig mogelijk te laten afwikkelen. Lerend van
de andere vervoersmodaliteiten en gebaseerd op een
analyse van de veiligheidsproblemen van zwaar verkeer
bepleit SWOV:
- twee gekwalificeerde wegennetten voor transport
over de weg voor zwaar en voor licht vrachtverkeer;
- twee voertuigtypen afgestemd op de weg- en verkeerssituatie;
- twee typen chauffeurs met verschillende vakbekwaamheidseisen.
De leidende gedachte is dus om vrachtverkeer en overig
verkeer zoveel mogelijk te scheiden naar plaats en tijd.
Om dat te bewerkstelligen zal er een logistiek systeem
moeten worden ontwikkeld waarbij zware voertuigen
op het hoofdwegennet rijden en zo min mogelijk in contact
kunnen komen met de andere – meestal kwetsbaardere
– weggebruikers. Op het overige wegennet
rijdt dan 'licht vrachtverkeer' dat compatibel wordt
gemaakt met het overige verkeer. Het in ontwikkeling
zijnde Kwaliteitsnet Goederenvervoer (KNG) kan hierbij
een goede basis zijn. Verder wordt het logistieke
systeem zo ingericht dat veiligheid een ontwerpeis is,
zoals bij de andere vervoersmodaliteiten reeds
gemeengoed is. Dit betekent ook dat de sector verder
professionaliseert. Daarbij is het een belangrijk aandachtspunt
om de veiligheidscultuur binnen bedrijven
verder te verbeteren.
Organisatie beleidsuitvoering
De uitvoeringscontext van het verkeersveiligheidsbeleid
in het algemeen en van Duurzaam Veilig in het bijzonder
is in de laatste jaren in toenemende mate complex
geworden. Van een relatief hiërarchische setting heeft
de uitvoeringscontext steeds meer de kenmerken van
een netwerk gekregen. Dit netwerk kenmerkt zich
zowel door een horizontale als door een verticale
fragmentatie. De relaties en de rollen tussen de verschillende
partijen zijn ingrijpend gewijzigd en de nieuwe
verhoudingen zijn nog niet volledig uitgekristalliseerd.
Het is noodzakelijk om op zoek te gaan naar een
gewenst nieuw evenwicht. Het is daarbij beter in te zetten
op het verbeteren van het gebruik van de nieuwe
structuren dan opnieuw institutionele aanpassingen
voor te stellen. In de nieuwe structuren is een reductie
van de vrijblijvendheid gewenst met zakelijke product- en
resultaatgerichte samenwerking. Hier beperken we ons
tot actoren met een hoofdrol: het Rijk, de provincies
en kaderwetgebieden, gemeenten, waterschappen,
maatschappelijke organisaties en de kennisinstituten.
Ook de rol van de politie en justitie is van groot gewicht,
maar komt hier slechts zijdelings ter sprake.
Wij bevelen aan de rol van het Rijk te kenschetsen als
'beleidsinnovator' nu de rol van 'centrale beleidsbepaler'
tot het verleden behoort. Een nadere definitie van
de regierol van het Rijk ten aanzien van Duurzaam Veilig
is wenselijk, los van de eigen competenties (Europa,
wetgeving, rijkswegbeheerder) en de wettelijke taken
('kaderstellende afspraken'). Wij bevelen aan om verdere
beleidsinnovatie mogelijk te maken en aan te
moedigen, waarbij in het bijzonder aandacht zou moeten
worden besteed aan het facetbeleid en integratie
met andere beleidsterreinen. De regierol kan uitstekend
gecombineerd worden met de functie ten aanzien van
onderzoek en kennisverspreiding. Vanuit de huidige rol
van het Rijk is deze taak hen op het lijf geschreven.
De rol van de provincies en kaderwetgebieden is te zien
als een spin in het web. Zij vervullen de regierol met
betrekking tot de uitvoering van Duurzaam Veilig, in het
bijzonder bij de verdeling van de door het Rijk beschikbaar
gestelde financiële middelen (BDU-gelden).
Daarbij moeten concrete keuzen gemaakt worden
tussen diverse belangen en uiteraard zal 'verkeersveiligheid'
onderdeel zijn van deze integrale afwegingen.
Daarbij dient ervoor gezorgd te worden dat 'verkeersveiligheid'
expliciet meegenomen wordt in een transparante
besluitvorming, waarbij duidelijk wordt
gemaakt hoe de gestelde (regionale) veiligheidsdoelen
bereikt kunnen worden.
De rol van gemeenten en waterschappen is er een van
integrale afstemming met burgers en andere overheden.
De lokale politiek kan een stimulerende en uitvoerende
rol vervullen tussen de (latente) vraag bij de bevolking
naar meer veiligheid en de concrete uitvoering van
Duurzaam Veilig.
Maatschappelijke organisaties zijn een 'luis-in-de-pels',
al dan niet ideologisch getint. Zij kunnen actoren
scherp houden. Hun rol is wezenlijk, zij het dat deze
door de fragmentatie meer complex en versnipperd is.
Ook zijn maatschappelijk organisaties in staat Duurzaam
Veilig te verbinden met andere maatschappelijke
24